Politico: Πώς το Κρεμλίνο «πείθει» Ουκρανούς να προδώσουν τη χώρα τους

Ένας συνδυασμός φτώχειας, πολέμου και διαδικτυακών αγγελιών φαίνεται να αποτελεί το «εργαλείο» που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να στρατολογεί Ουκρανούς πολίτες και να τους εμπλέκει σε κατασκοπευτικές αποστολές εντός της ίδιας τους της χώρας.

Στο κέντρο της υπόθεσης βρίσκονται η 19χρονη Ολένα και ο 22χρονος Μπόγκνταν, οι οποίοι κατηγορούνται για εσχάτη προδοσία. Το ζευγάρι φέρεται να τοποθέτησε κρυφές κάμερες σε αστυνομικό τμήμα και σε σιδηροδρομική γραμμή που χρησιμοποιείται για μεταφορά δυτικών όπλων, αλλά και να κατέγραψε θέσεις αντιαεροπορικής άμυνας σε Κίεβο και Τσερνίχιβ.

Η αγγελία που ξεκίνησε όλα

Όπως αναφέρει σε ενδεικτικό του δημοσίευμα το Politico, η ιστορία ξεκίνησε από μια φαινομενικά αθώα αγγελία στο Telegram, στο κανάλι «Jobs in Kyiv», η οποία υποσχόταν «εύκολη δουλειά και άμεση πληρωμή». Στην Ουκρανία της οικονομικής κρίσης και του πολέμου, η προσφορά επιπλέον χρημάτων ήταν αρκετά δελεαστική.

Αρχικά οι εργασίες ήταν απλές — φωτογράφιση προϊόντων σε σούπερ μάρκετ, καταγραφή τιμών και ωραρίων. Σταδιακά όμως, οι εντολές μετατράπηκαν σε καθαρά επιχειρησιακές αποστολές: παρακολούθηση υποδομών, καταγραφή στρατιωτικών εγκαταστάσεων και δράση σε σημεία υψηλής σημασίας για την ασφάλεια της χώρας.

Επικίνδυνες αποστολές με αμοιβή λίγων ευρώ

Σύμφωνα με αξιωματούχο της SBU, οι ρωσικές υπηρεσίες καθόριζαν τις αμοιβές ανάλογα με τη δυσκολία της αποστολής — από μερικές εκατοντάδες έως λίγες χιλιάδες γρίβνιες (8–62 ευρώ). Στόχος ήταν η συλλογή κρίσιμων πληροφοριών για στρατιωτικές θέσεις, σιδηροδρομικές γραμμές, δίκτυα ενέργειας, ακόμη και προετοιμασία εμπρησμών ή επιθέσεων.

Η οικονομική ανέχεια, σημειώνουν οι ουκρανικές αρχές, έχει πλέον αντικαταστήσει την ιδεολογική ταύτιση ως κύριο κίνητρο στρατολόγησης.

Το μέγεθος της εσωτερικής απειλής

Τα στοιχεία των ουκρανικών υπηρεσιών ασφαλείας δείχνουν την έκταση του φαινομένου:

• Πάνω από 24.000 υποθέσεις εγκλημάτων κατά της εθνικής ασφάλειας έχουν ερευνηθεί από το 2022.

• Πάνω από 4.100 αφορούν εσχάτη προδοσία.

• Πάνω από 2.300 έχουν ήδη οδηγηθεί στη δικαιοσύνη.

Παράλληλα, το Κρατικό Γραφείο Ερευνών έχει ανοίξει 1.500 δικογραφίες για προδοσία που αφορούν δημόσιους υπαλλήλους.

Οι ουκρανικές αρχές περιγράφουν μια εκστρατεία εκτεταμένης αποσταθεροποίησης από τη Ρωσία, η οποία αξιοποιεί τόσο παραδοσιακές μεθόδους κατασκοπίας όσο και την κοινωνική φτώχεια.

Η λεπτή γραμμή μεταξύ συνεργασίας και επιβίωσης

Σε περιοχές υπό ρωσική κατοχή, η «συνεργασία» συχνά βρίσκεται σε γκρίζα ζώνη. Η οργάνωση Media Initiative for Human Rights επισημαίνει ότι πολλοί κατηγορούμενοι προσπαθούσαν απλώς να επιβιώσουν. Οι συνθήκες φτώχειας και η έλλειψη νομικής υποστήριξης καθιστούν τους νεότερους και οικονομικά ασθενέστερους πιο ευάλωτους.

Μια ζωή σε αναμονή

Για την Ολένα και τον Μπόγκνταν, η ζωή έχει σταματήσει. Αντιμέτωποι με βαριές ποινές κάθειρξης, τα προσωπικά τους σχέδια μετατίθενται για δεκαετίες. Ο Μπόγκνταν δηλώνει ότι προτιμά τη φυλακή από το να σταλεί στο μέτωπο: «Δεν θέλω να πεθάνω για κάτι που δεν επέλεξα».

Η υπόθεσή τους αποτυπώνει τη σκοτεινή πλευρά ενός πολέμου που δεν διεξάγεται μόνο στα χαρακώματα, αλλά και μέσα στην καθημερινότητα ανθρώπων που παλεύουν να επιβιώσουν.