Reuters: Η διχοτόμηση της Λωρίδας της Γάζας το πιθανότερο σενάριο - Το σχέδιο Τραμπ παραπαίει

Η de facto διαίρεση της Γάζας σε μια περιοχή που ελέγχεται από το Ισραήλ και σε μια άλλη που κυβερνάται από τη Χαμάς γίνεται όλο και πιο πιθανή, καθώς οι προσπάθειες για την προώθηση του σχεδίου του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου, παραπαίουν.

Έξι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν στο Reuters ότι το σχέδιο έχει στην ουσία βαλτώσει και ότι η ανοικοδόμηση φαίνεται πλέον να περιορίζεται στην περιοχή που ελέγχεται από το Ισραήλ.

Σύμφωνα με το πρώτο στάδιο του σχεδίου, το οποίο τέθηκε σε ισχύ στις 10 Οκτωβρίου, ο ισραηλινός στρατός ελέγχει επί του παρόντος το 53% του μεσογειακού εδάφους, συμπεριλαμβανομένου μεγάλου μέρους των γεωργικών εκτάσεων, καθώς και της Ράφα στον νότο, τμημάτων της πόλης της Γάζας και άλλων αστικών περιοχών.

Σχεδόν 2 εκατομμύρια κάτοικοι της Γάζας είναι στριμωγμένοι σε καταυλισμούς και στα ερείπια των κατεστραμμένων πόλεων σε όλη την υπόλοιπη Γάζα, η οποία βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Χαμάς.

Το επόμενο στάδιο του σχεδίου προβλέπει την περαιτέρω αποχώρηση του Ισραήλ από τη λεγόμενη «κίτρινη γραμμή» που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο του σχεδίου του Τραμπ, παράλληλα με τη δημιουργία μιας μεταβατικής Αρχής για τη διακυβέρνηση της Γάζας, την ανάπτυξη μιας πολυεθνικής δύναμης ασφαλείας που θα αναλάβει τα καθήκοντα του ισραηλινού στρατού, τον αφοπλισμό της Χαμάς και την έναρξη της ανοικοδόμησης.

Ωστόσο, το σχέδιο δεν προβλέπει χρονοδιαγράμματα ή μηχανισμούς για την εφαρμογή του. Στο μεταξύ, η Χαμάς αρνείται να αφοπλιστεί, το Ισραήλ απορρίπτει οποιαδήποτε συμμετοχή της Παλαιστινιακής Αρχής που υποστηρίζεται από τη Δύση και η αβεβαιότητα σχετικά με την πολυεθνική δύναμη παραμένει.

«Εξακολουθούμε να επεξεργαζόμαστε ιδέες», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ιορδανίας, Ayman Safadi, σε μια διάσκεψη για την ασφάλεια που πραγματοποιήθηκε στη Μανάμα. «Όλοι θέλουν να τελειώσει αυτή η σύγκρουση, όλοι μας θέλουμε το ίδιο αποτέλεσμα. Το ερώτημα είναι, πώς θα το επιτύχουμε;»

Χωρίς μια σημαντική ώθηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο, η «κίτρινη γραμμή» φαίνεται ότι θα γίνει το de facto σύνορο που θα χωρίζει επ' αόριστον τη Γάζα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συντάξει ένα σχέδιο ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που θα παραχωρεί στην πολυεθνική δύναμη και σε ένα μεταβατικό κυβερνητικό όργανο διετή εντολή. Ωστόσο, δέκα διπλωμάτες δήλωσαν ότι οι κυβερνήσεις εξακολουθούν να διστάζουν να δεσμεύσουν στρατεύματα.

Ιδιαίτερα οι ευρωπαϊκές και αραβικές χώρες είναι απίθανο να συμμετάσχουν αν οι ευθύνες τους εκτείνονται πέρα από την διατήρηση της ειρήνης και συνεπάγονται άμεση αντιπαράθεση με τη Χαμάς ή άλλες παλαιστινιακές ομάδες, δήλωσαν.

Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς και ο γιος του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, δήλωσαν τον περασμένο μήνα ότι τα κονδύλια για την ανοικοδόμηση θα μπορούσαν να αρχίσουν να ρέουν γρήγορα στην περιοχή που ελέγχεται από το Ισραήλ, ακόμη και χωρίς να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο του σχεδίου, με την ιδέα της δημιουργίας πρότυπων ζωνών για να ζήσουν ορισμένοι κάτοικοι της Γάζας.

Ένας εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι, ενώ έχει σημειωθεί «τεράστια πρόοδος» στην προώθηση του σχεδίου του Τραμπ, υπάρχουν ακόμη πολλά να γίνουν, χωρίς να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με το αν η ανοικοδόμηση θα περιοριστεί στην περιοχή που ελέγχεται από το Ισραήλ.

Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ δεν έχει καμία πρόθεση να επανακαταλάβει ή να κυβερνήσει τη Γάζα, παρόλο που ακροδεξιοί υπουργοί του έχουν ζητήσει την αναβίωση των οικισμών που διαλύθηκαν το 2005. Και ο στρατός έχει αντισταθεί σε μόνιμη κατάληψη του εδάφους ή άμεση εποπτεία των πολιτών της Γάζας. Αντ' αυτού, ο Νετανιάχου δεσμεύτηκε να διατηρήσει μια ζώνη ασφαλείας εντός της Γάζας, κατά μήκος των συνόρων, για να αποτρέψει την επανάληψη της επίθεσης της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, η οποία πυροδότησε τον πόλεμο.

Κίτρινα μπλοκ σημαδεύουν τη γραμμή

Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν τοποθετήσει μεγάλα κίτρινα τσιμεντένια μπλοκ για να οριοθετήσουν τη γραμμή αποχώρησης και κατασκευάζουν υποδομές στην πλευρά της Γάζας που ελέγχουν οι στρατιώτες τους. Στη συνοικία Shejaiya της πόλης της Γάζας, ο στρατός οδήγησε την περασμένη εβδομάδα δημοσιογράφους σε ένα φυλάκιο που οχυρώθηκε μετά την κατάπαυση του πυρός.
Εκεί, χώμα και μπάζα κτιρίων έχουν συσσωρευτεί με μπουλντόζες σε απότομους λόφους, σχηματίζοντας ένα προστατευμένο σημείο παρατήρησης για τους στρατιώτες.

Ο στρατιωτικός εκπρόσωπος του Ισραήλ, Nadav Shoshani, δήλωσε ότι οι στρατιώτες βρίσκονταν εκεί για να αποτρέψουν τους μαχητές από το να περάσουν στην περιοχή που ελέγχεται από το Ισραήλ, προσθέτοντας ότι το Ισραήλ θα απομακρυνθεί περαιτέρω από τη γραμμή μόλις η Χαμάς εκπληρώσει τους όρους, συμπεριλαμβανομένης της αποστρατιωτικοποίησης και μόλις δημιουργηθεί μια διεθνής δύναμη ασφαλείας. Μόλις «η Χαμάς τηρήσει το μέρος της συμφωνίας που την αφορά, είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε», δήλωσε ο Shoshani.

Η Χαμάς απελευθέρωσε τους τελευταίους 20 ζωντανούς ομήρους που κρατούσε στη Γάζα και τα λείψανα 24 νεκρών ομήρων ως μέρος του πρώτου σταδίου του σχεδίου. Τα λείψανα 4 άλλων ομήρων βρίσκονται ακόμα στη Γάζα.

Στις παλαιστινιακές περιοχές της πόλης, η Χαμάς επανέφερε την εξουσία της τις τελευταίες εβδομάδες, σκοτώνοντας αντιπάλους. Έχει παράσχει αστυνομία για την ασφάλεια και δημόσιους υπαλλήλους που φυλάσσουν πάγκους με τρόφιμα και καθαρίζουν μονοπάτια μέσα από το κατεστραμμένο τοπίο χρησιμοποιώντας κατεστραμμένα εκσκαφικά μηχανήματα, όπως δείχνει βίντεο του Reuters.

Ο Hazem Qassem, εκπρόσωπος της Χαμάς στην πόλη της Γάζας, δήλωσε ότι η οργάνωση είναι έτοιμη να παραδώσει την εξουσία σε μια παλαιστινιακή τεχνοκρατική οντότητα, ώστε να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση. «Όλες οι περιοχές της Γάζας αξίζουν εξίσου την ανοικοδόμηση», είπε.

Μια ιδέα που συζητήθηκε, σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους αξιωματούχους και έναν δυτικό διπλωμάτη, ήταν αν η Χαμάς θα μπορούσε να αποσύρει τα όπλα υπό διεθνή εποπτεία αντί να τα παραδώσει στο Ισραήλ ή σε άλλη ξένη δύναμη. Οι ευρωπαϊκές και αραβικές χώρες θέλουν η Παλαιστινιακή Αρχή με έδρα τη Δυτική Όχθη και η αστυνομία της να επιστρέψουν στη Γάζα μαζί με την πολυεθνική δύναμη για να αναλάβουν την εξουσία από τη Χαμάς. Χιλιάδες αξιωματικοί της που έχουν εκπαιδευτεί στην Αίγυπτο και την Ιορδανία είναι έτοιμοι για ανάπτυξη στην περιοχή, αλλά το Ισραήλ αντιτίθεται σε οποιαδήποτε συμμετοχή της Παλαιστινιακής Αρχής.

Αναδόμηση υπό την ισραηλινή κατοχή

Οι έξι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι, ελλείψει σημαντικής αλλαγής στις θέσεις της Χαμάς ή του Ισραήλ ή πίεσης των ΗΠΑ προς το Ισραήλ να αποδεχτεί τον ρόλο της Παλαιστινιακής Αρχής και την πορεία προς την κρατική υπόσταση, δεν βλέπουν το σχέδιο του Τραμπ να προχωρά πέρα από την κατάπαυση του πυρός.

«Η Γάζα δεν πρέπει να παραμείνει σε μια ουδέτερη ζώνη μεταξύ ειρήνης και πολέμου», δήλωσε η Βρετανίδα υπουργός Εξωτερικών στη διάσκεψη της Μανάμα.

Ο 62χρονος Salah Abu Amr, κάτοικος της πόλης της Γάζας, δήλωσε ότι αν δεν σημειωθεί πρόοδος στον αφοπλισμό της Χαμάς και ξεκινήσει η ανασυγκρότηση πέρα από την «κίτρινη γραμμή», οι άνθρωποι μπορεί να σκεφτούν να μετακομίσουν εκεί. Ωστόσο, η πραγματικότητα μιας διαιρεμένης Γάζας είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτή, πρόσθεσε. «Θα μπορέσουμε όλοι να μετακομίσουμε σε αυτή την περιοχή; Ή μήπως το Ισραήλ θα έχει δικαίωμα βέτο για την είσοδο ορισμένων από εμάς;», αναρωτήθηκε. «Θα χωρίσουν επίσης τις οικογένειες σε καλούς και κακούς ανθρώπους;»

Παραμένει ασαφές ποιος θα χρηματοδοτήσει την ανοικοδόμηση τμημάτων της Γάζας υπό ισραηλινή κατοχή, με τις χώρες του Κόλπου να διστάζουν να παρέμβουν χωρίς τη συμμετοχή της Παλαιστινιακής Αρχής και χωρίς να υπάρχει προοπτική για την ίδρυση κράτους, κάτι στο οποίο αντιτίθεται το Ισραήλ. Το κόστος της ανοικοδόμησης εκτιμάται σε 70 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οποιαδήποτε de facto εδαφική διάσπαση της Γάζας θα έθετε σε περαιτέρω κίνδυνο τις παλαιστινιακές προσδοκίες για ένα ανεξάρτητο έθνος που θα περιλαμβάνει τη Δυτική Όχθη και θα επιδείνωνε την ανθρωπιστική καταστροφή για έναν λαό που δεν διαθέτει επαρκή στέγη και εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη βοήθεια για τη διαβίωσή του.

«Δεν μπορούμε να έχουμε κατακερματισμό της Γάζας», δήλωσε ο Σαφάντι της Ιορδανίας. «Η Γάζα είναι μία και η Γάζα είναι μέρος των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών».

Η υπουργός Εξωτερικών της Παλαιστίνης, Βάρσεν Αγκαμπεκιάν Σαχίν, απέρριψε επίσης την εδαφική διαίρεση της Γάζας και δήλωσε ότι η Παλαιστινιακή Αρχή είναι έτοιμη να αναλάβει «πλήρη εθνική ευθύνη». «Δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ανασυγκρότηση ή διαρκής σταθερότητα χωρίς την πλήρη παλαιστινιακή κυριαρχία επί του εδάφους», δήλωσε απαντώντας σε ερωτήσεις του Reuters.