Το «βρόμικο» φρούτο του φθινοπώρου - Μεγάλη προσοχή αν το χρησιμοποιείτε στη μαγειρική
Η χρήση φυτοφαρμάκων στην καλλιέργειά των λεμονιών εγείρει ερωτήματα για την ασφάλεια των καταναλωτών.
Ανάλογα με την ποικιλία, οι λεμονιές μπορούν να δώσουν καρπούς σχεδόν όλο τον χρόνο, ωστόσο πολλοί από αυτούς ωριμάζουν και συγκομίζονται αυτή την εποχή. Οι χαμηλότερες θερμοκρασίες και η αυξημένη υγρασία του φθινοπώρου επηρεάζουν τη γεύση, την οξύτητα και το χρώμα της φλούδας, ενώ ταυτόχρονα γίνεται εντονότερη η ανάγκη για προστασία από μύκητες και έντομα. Παράλληλα, αυτή την περίοδο αυξάνεται και η ζήτηση, καθώς οι καταναλωτές τα χρησιμοποιούν περισσότερο σε ροφήματα και φαγητά.
Τα διατροφικά οφέλη των λεμονιών
Τα λεμόνια είναι πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία και συνδέονται με πολλαπλά οφέλη για την υγεία. Κατ’ αρχάς, είναι εξαιρετική πηγή βιταμίνης C, η οποία ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά στην επούλωση τραυμάτων και δρα ως αντιοξειδωτικό. Είναι πηγή φυτικών ινών (κυρίως πηκτίνης) που συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του πεπτικού και στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Τα φλαβονοειδή και άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχουν προστατεύουν τα κύτταρα από βλάβες που προκαλεί το στρες, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων. Το κιτρικό οξύ που περιέχουν συμβάλλει στην πρόληψη νεφρολιθιάσεων, καθώς εμποδίζει τον σχηματισμό πέτρας στα νεφρά. Τέλος, η κατανάλωσή τους συνδέεται με βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας, χάρη στις φυτικές ίνες, το κάλιο και τα αντιοξειδωτικά τους.
Τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή τους
Η καλλιέργεια και η επεξεργασία των λεμονιών περιλαμβάνει χρήση φυτοφαρμάκων για την προστασία των καρπών από μύκητες και έντομα. Μελέτη του 2023 έδειξε ότι τα λεμόνια εκτίθενται σε διάφορες κατηγορίες φυτοφαρμάκων, όπως εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα και ακαρεοκτόνα, με στόχο τη διατήρηση της ποιότητας και της εμπορικής τους αξίας.
Συγκεκριμένα, το Imazalil και το Thiabendazole χρησιμοποιούνται μετά τη συγκομιδή για την πρόληψη σήψεων κατά τη μεταφορά και την αποθήκευση. Το Chlorpyrifos, αν και έχει περιοριστεί ή απαγορευτεί σε πολλές χώρες λόγω της τοξικότητάς του, έχει καταγραφεί στο παρελθόν σε καλλιέργειες εσπεριδοειδών. Άλλα παραδείγματα είναι το Chlorothalonil και το etoxazole, τα οποία έχουν επίσης εντοπιστεί ως υπολείμματα σε λεμόνια. Στην Ελλάδα, έχει αναφερθεί στο παρελθόν η χρήση του dimethoate για την αντιμετώπιση εντόμων στις λεμονιές. Αν και οι περισσότερες μετρήσεις δείχνουν ότι τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων βρίσκονται κάτω από τα θεσμοθετημένα όρια ασφαλείας (MRLs), υπάρχουν περιπτώσεις όπου η υπέρβαση μπορεί να αποτελεί πρόβλημα, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες, όπως τα παιδιά.
Τι πρέπει να κάνουν οι καταναλωτές
Ο περιορισμός στην έκθεση σε φυτοφάρμακα είναι εφικτός, ακολουθώντας ορισμένα απλά βήματα. Πρώτα από όλα, το καλό πλύσιμο των λεμονιών με νερό και βούρτσα μειώνει σημαντικά τα υπολείμματα, ειδικά όταν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί η φλούδα. Εάν δεν χρησιμοποιηθεί, μειώνεται ακόμα περισσότερο το ποσοστό φυτοφαρμάκων, αν και έτσι αν και έτσι χάνεται μέρος των θρεπτικών συστατικών. Μια ασφαλέστερη επιλογή είναι η αγορά βιολογικών καρπών, αφού οι οργανικές καλλιέργειες υπόκεινται σε πιο αυστηρούς ελέγχους για τη χρήση χημικών.
Τέλος, είναι σημαντικό οι καταναλωτές να ελέγχουν τις πιστοποιήσεις στις συσκευασίες και να ενημερώνονται από επίσημους φορείς, ώστε να γνωρίζουν τα όρια ασφαλείας που ισχύουν για την αγορά τους. Με αυτόν τον τρόπο, η κατανάλωση λεμονιών μπορεί να παραμείνει ασφαλής, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιούνται πλήρως τα διατροφικά τους οφέλη.
