Ανατροπή από τη NASA: Ο Ήλιος δείχνει ξανά έντονη δραστηριότητα - Πώς μπορεί να επηρεάσει τη Γη

Σταθερή άνοδο παρουσιάζει η ηλιακή δραστηριότητα τα τελευταία 16 χρόνια, σε μια εξέλιξη που εξέπληξε τους επιστήμονες και ενδέχεται να επηρεάσει τόσο τον διαστημικό καιρό όσο και την τεχνολογία στη Γη, ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα η NASA.

Μια νέα μελέτη, που εκπονήθηκε από δύο επιστήμονες της NASA και δημοσιεύτηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό Astrophysical Journal Letters, δείχνει ότι η δραστηριότητα του ήλιου αυξήθηκε μετά το 2008, μια απρόσμενη ανατροπή, καθώς μέχρι τότε παρατηρούνταν μια πολυετής μείωση που θεωρήθηκε προάγγελος ιστορικής αδράνειας στην επιφάνεια του άστρου μας.

«Όλες οι ενδείξεις έδειχναν ότι ο Ήλιος έμπαινε σε μια παρατεταμένη φάση χαμηλής δραστηριότητας», δήλωσε ο Jamie Jasinski, φυσικός διαστημικού πλάσματος στο Jet Propulsion Laboratory και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Ήταν λοιπόν έκπληξη να δούμε την τάση να αντιστρέφεται. Ο Ήλιος ξυπνάει σιγά-σιγά».

Πιθανές επιπτώσεις στη Γη

Η αύξηση της ηλιακής δραστηριότητας μπορεί να επηρεάσει τον διαστημικό καιρό, προκαλώντας περισσότερες ηλιακές καταιγίδες, εκρήξεις ακτινοβολίας και εκτοξεύσεις στεμματικής μάζας. Αυτά τα φαινόμενα επηρεάζουν άμεσα τις επιχειρήσεις διαστημοπλοίων και την ασφάλεια των αστροναυτών, αλλά μπορεί να έχουν αντίκτυπο και στη Γη, καθώς μπορούν να πλήξουν δίκτυα ηλεκτροδότησης, συστήματα GPS και ραδιοεπικοινωνίες.

Η καθοδική πορεία της δραστηριότητας είχε καταγραφεί από τη δεκαετία του 1980 έως το 2008, όταν η NASA διαπίστωσε ότι ο Ήλιος βρισκόταν στο πιο αδύναμο σημείο που είχε παρατηρηθεί ποτέ. Σύμφωνα με την Υπηρεσία, η δραστηριότητα του Ήλιου τείνει να ακολουθεί κύκλους διάρκειας περίπου 11 ετών, αν και υπάρχουν και μεγαλύτερα μοτίβα.

Ο τρέχων ηλιακός κύκλος και οι επόμενοι

Η Γη βρίσκεται τώρα στον Ηλιακό Κύκλο 25, που ξεκίνησε το 2020. Ο προηγούμενος κύκλος είχε διάρκεια περίπου 11 χρόνια και ήταν ο πιο αδύναμος εδώ και έναν αιώνα, σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ. Οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο Ήλιος θα παρέμενε σε αυτό που ονόμασαν «βαθύ ηλιακό ελάχιστο», μια περίοδο πρωτοφανούς ηρεμίας.

«Αλλά τότε τερματίστηκε η τάση μείωσης του ηλιακού ανέμου», εξήγησε ο Jasinski. Η μελέτη του, σε συνεργασία με τον Marco Velli, κατέγραψε αυξημένες εκρήξεις ηλιακού πλάσματος και ισχυρότερα μαγνητικά πεδία σε όλο το ηλιακό σύστημα.

Ο Ηλιακός Κύκλος 26 αναμένεται να ξεκινήσει κάποια στιγμή μεταξύ Ιανουαρίου 2029 και Δεκεμβρίου 2032, σύμφωνα με την NOAA (Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας), χωρίς ωστόσο να έχει εκδοθεί επίσημη πρόβλεψη.

Νέες αποστολές παρακολούθησης

Για να παρακολουθήσει καλύτερα τον διαστημικό καιρό, η NASA ανακοίνωσε ότι θα εκτοξεύσει σύντομα τις αποστολές Interstellar Mapping and Acceleration Probe (IMAP) και Carruthers Geocorona Observatory, ενώ σε συνεργασία με την NOAA θα αποσταλεί το SWFO-L1. Οι αποστολές αυτές θα εκτοξευθούν με πύραυλο Falcon 9, ακόμη και την επόμενη εβδομάδα.

Η ανακοίνωση έρχεται λίγους μήνες μετά την επιτυχημένη εκτόξευση των δορυφόρων TRACERS από τη SpaceX, οι οποίοι μελετούν πώς ο φορτισμένος ηλιακός άνεμος αλληλεπιδρά με το μαγνητικό πεδίο της Γης.

«Οι προβλέψεις του διαστημικού καιρού είναι κρίσιμες για την υποστήριξη των διαστημοπλοίων και των αστροναυτών του προγράμματος Artemis της NASA, καθώς η κατανόηση του διαστημικού περιβάλλοντος είναι απαραίτητη για τη μείωση της έκθεσης στην ακτινοβολία», υπογράμμισε η Υπηρεσία.

Οι ισχυρές καταιγίδες του 2024

Τον Μάιο του 2024, η NASA κατέγραψε τη μεγαλύτερη γεωμαγνητική καταιγίδα των τελευταίων 20 ετών. Αρκετές ηλιακές εκρήξεις τύπου Χ — οι ισχυρότερες κατηγορίες εκρήξεων - προκάλεσαν το φαινόμενο του Βόρειου Σέλαος σε ασυνήθιστα χαμηλά γεωγραφικά πλάτη, ακόμη και μέχρι το Μεξικό.

Οι γεωμαγνητικές καταιγίδες μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία κρίσιμων τεχνολογικών συστημάτων, εξήγησε ο ηλεκτρολόγος μηχανικός David Wallace στο The Conversation. «Οι πάροχοι διαδικτύου μπορεί να τεθούν εκτός λειτουργίας, γεγονός που θα επηρέαζε την επικοινωνία μεταξύ πολλών συστημάτων. Επίσης, συστήματα υψηλής συχνότητας, όπως οι επίγειες-αέριες και ναυτικές ραδιοεπικοινωνίες, θα υφίσταντο σοβαρές διαταραχές», σημείωσε.