Νόμπελ Ειρήνης 2025: Η Μαρία Κορίνα Ματσάδο από τη Βενεζουέλα έλαβε το τιμητικό βραβείο
Το 2024 απονεμήθηκε στην Nihon Hidankyo, μια ιαπωνική οργάνωση για τους επιζώντες των ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Στη Μαρία Κορίνα Ματσάδο (Maria Corina Machado) από τη Βενεζουέλα απονεμήθηκε την Παρασκευή 10/10 το φετινό βραβείο Νόμπελ Ειρήνης από τη Νορβηγική Επιτροπή. Την ανακοίνωση έκανε από το Δημαρχείο του Όσλο ο Γιούργκεν Βάτνε Φρύντνες, πρόεδρος της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ.
Όπως αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση, το τιμητικό βραβείο απονέμεται στην ηγέτιδα της αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα «για το ακούραστο έργο της στην προώθηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων για τον λαό της Βενεζουέλας και για τον αγώνα της για την επίτευξη μιας δίκαιης και ειρηνικής μετάβασης από τη δικτατορία στη δημοκρατία».
Σημειώνεται ότι για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης είχαν προταθεί 338 ονόματα ωστόσο η λίστα δεν δημοσιεύεται αν δεν περάσουν 50 χρόνια. Πάντως, εκείνοι που προτείνουν κάποιον για Νόμπελ Ειρήνης δεν δεσμεύονται να μην αποκαλύψουν την ταυτότητα του υποψηφίου τους.
Το βραβείο έχει απονεμηθεί 105 φορές από το 1901. 111 άνθρωποι και 28 οργανώσεις έχουν λάβει την τιμητική διάκριση.
Το νεαρότερο πρόσωπο που έλαβε το τιμητικό βραβείο ήταν η Malala Yousafzai σε ηλικία 17 ετών. Ο γηραιότερος άνθρωπος που το κέρδισε ήταν ο Joseph Rotblat σε ηλικία 96 ετών.
Ο αριθμός των φετινών υποψηφιοτήτων ήταν σημαντικά αυξημένος σε σύγκριση με τις 286 της περυσινής χρονιάς. Παραμένει πάντως χαμηλότερος από το ρεκόρ των 376 υποψηφίων που είχαν προταθεί το 2016.
Τι είναι το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης
Το Νόμπελ Ειρήνης είναι ένα από τα πέντε βραβεία που θεσπίστηκαν από τον Σουηδό βιομήχανο και εφευρέτη και φέρουν το όνομά του.
Με βάση τη διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ το βραβείο πρέπει να δίνεται «στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών».
Η βράβευση γίνεται στις 10 Δεκεμβρίου, επέτειο του θανάτου του Νόμπελ, παρουσία του βασιλιά της χώρας.
Την τελευταία δεκαετία η τελετή βράβευσης ακολουθείται από μία συναυλία αφιερωμένη στην ειρήνη. Η συναυλία αυτή λαμβάνει χώρα την επόμενη ημέρα και μεταδίδεται σε περισσότερες από 150 χώρες παγκοσμίως. Έχει λάβει διεθνή φήμη και αποτελεί πόλο έλξης διάσημων προσωπικοτήτων από τον χώρο της μουσικής.
Ποιος απονέμει τα βραβεία Νόμπελ
Ο Νόμπελ επέλεξε τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία για την απονομή των βραβείων χημείας και φυσικής, τη Σουηδική Ακαδημία για τη λογοτεχνία, το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Karolinska της Σουηδίας για τη φυσιολογία ή την ιατρική και το νορβηγικό κοινοβούλιο για την ειρήνη.
Δεν είναι γνωστό ακριβώς γιατί ο Νόμπελ επέλεξε τη Νορβηγία για την απονομή του βραβείου ειρήνης, αν και αυτό μπορεί να αντανακλά το γεγονός ότι η Νορβηγία και η Σουηδία ήταν συνδεδεμένες σε μια πολιτική ένωση την εποχή που συνέταξε τη διαθήκη του.
Το 1968, όταν η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας γιόρταζε την 300ή επέτειό της, ίδρυσε το Βραβείο Οικονομικών Επιστημών στη Μνήμη του Άλφρεντ Νόμπελ με μια δωρεά στο Ίδρυμα Νόμπελ. Το βραβείο απονέμεται από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών, σύμφωνα με τις ίδιες αρχές που ισχύουν και για τα άλλα βραβεία.
Ποιος αποφασίζει
Για τα βραβεία αποφασίζει η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ, η οποία αποτελείται από πέντε άτομα που διορίζονται από το Νορβηγικό κοινοβούλιο. Τα μέλη είναι συχνά συνταξιούχοι πολιτικοί, αλλά όχι πάντα. Η τρέχουσα επιτροπή διευθύνεται από τον επικεφαλής του νορβηγικού παραρτήματος της PEN International, μιας ομάδας που υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης. Ένα άλλο μέλος είναι ακαδημαϊκός. Όλοι προτείνονται από νορβηγικά πολιτικά κόμματα και οι διορισμοί τους αντικατοπτρίζουν την ισορροπία δυνάμεων στο νορβηγικό κοινοβούλιο.
Ποιος μπορεί να κερδίσει
Η σύντομη απάντηση είναι: όποιος ταιριάζει στην περιγραφή που ορίζεται στη διαθήκη του 1895 του Σουηδού βιομήχανου Άλφρεντ Νόμπελ. Σύμφωνα με αυτή, το βραβείο πρέπει να απονέμεται στο πρόσωπο «που έχει συμβάλει περισσότερο ή καλύτερα στην προώθηση της αδελφοσύνης μεταξύ των εθνών, στην κατάργηση ή μείωση των μόνιμων στρατών και στην ίδρυση και προώθηση των ειρηνευτικών συνόδων».
Η πιο περίπλοκη απάντηση είναι ότι το βραβείο «πρέπει να τοποθετηθεί στο τρέχον πλαίσιο», σύμφωνα με τον Kristian Berg Harpviken, γραμματέα της επιτροπής απονομής, ο οποίος προετοιμάζει το έργο για τον φορέα απονομής. Συμμετέχει στις συζητήσεις, αλλά δεν ψηφίζει. «Θα εξετάσουν την παγκόσμια κατάσταση, θα δουν τι συμβαίνει, ποιες είναι οι παγκόσμιες τάσεις, ποια είναι τα κύρια προβλήματα, ποιες είναι οι πιο ελπιδοφόρες διαδικασίες που παρατηρούμε», δήλωσε στο Reuters. «Και οι διαδικασίες εδώ μπορεί να σημαίνουν οτιδήποτε, από μια συγκεκριμένη ειρηνευτική διαδικασία έως ένα νέο είδος διεθνούς συμφωνίας που βρίσκεται σε εξέλιξη ή που έχει πρόσφατα υιοθετηθεί».