Ο Πάπας Λέων στο Φανάρι: Το «μυστήριο» με τον Τζέι ντι Βανς και οι απουσίες δυο Πατριαρχών
Ιστορικό ταξίδι Πάπα Λέοντα ΙΔ. Σήμερα στην Άγκυρα, ακολουθούν Κωνσταντινούπολη και Νίκαια. Μήνυμα διαχριστιανικής ενότητας στα 1.700 χρόνια της Α Οικουμενικής Συνόδου.
Υψηλά συμβολικό και ιστορικό, τόσο σε θεολογικό και εκκλησιαστικό όσο και σε διπλωματικό επίπεδο, είναι το επικείμενο ταξίδι του Πάπα Λέοντα ΙΔ' στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο Ποντίφικας σήμερα το μεσημέρι θα αφιχθεί στην Άγκυρα, προτού ξεκινήσει το εκκλησιαστικό σκέλος της πρώτης του επίσημης επίσκεψης στο εξωτερικό, που θα έχει επίκεντρο την Κωνσταντινούπολη και τη Νίκαια της Βιθυνίας.
Ο Πάπας Λέων αποδέχθηκε την πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου να συμμετάσχει –όπως και ο μακαριστός προκάτοχός του Φραγκίσκος– στις εκδηλώσεις για τα 1.700 χρόνια από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας. Ταυτόχρονα, με την επίσκεψή του στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ανήμερα της Θρονικής γιορτής του Αγίου Ανδρέα, ο Πάπας θα δώσει ένα ισχυρό μήνυμα διαχριστιανικής ενότητας.
Το πρόγραμμα: Από την Άγκυρα στην Κωνσταντινούπολη και τη Νίκαια
Ο Πάπας Λέων ΙΔ' αναμένεται να φτάσει στην Τουρκία σήμερα το απόγευμα. Η επίσκεψη θα ξεκινήσει από την Άγκυρα, όπου ο Πάπας θα επισκεφθεί το μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ και θα συναντηθεί με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Από εκεί, ο Πάπας θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη για μια ιδιαίτερης σημασίας συνάντηση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο του Φαναρίου, την παραδοσιακή πνευματική έδρα της Ορθοδοξίας.
Η κορύφωση της επίσκεψης θα λάβει χώρα στη Νίκαια της Βιθυνίας, όπου ο Πάπας Λέων και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα αναπέμψουν κοινές προσευχές για τη διαχριστιανική ενότητα, ολοκληρώνοντας τους εορτασμούς για τα 1.700 χρόνια από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο.
Διεθνές ενδιαφέρον και συμβολισμοί
Οι συμβολισμοί των εορτασμών της Α’ Οικουμενικής Συνόδου προσελκύουν –ή έτσι αφήνουν να εννοηθεί τουρκικοί κύκλοι– το ενδιαφέρον και από την άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Σύμφωνα με το Middle East Monitor, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, ο οποίος είναι και ενεργός Καθολικός πιστός, φέρεται να εξέφρασε τη διάθεση να παραστεί και αυτός στις εκδηλώσεις στη Νίκαια της Βιθυνίας. Μάλιστα, η παρουσία του σήμερα Πέμπτη (27/11) στη Μέση Ανατολή για να γιορτάσει με Αμερικανούς στρατιώτες την Ημέρα των Ευχαριστιών ενίσχυσε το αφήγημα τουρκικών κύκλων ότι θα πραγματοποιήσει επίσκεψη-αστραπή στην Τουρκία.
Οι θεολογικοί και εορταστικοί σταθμοί της Επίσκεψης
Το πρώτο ταξίδι του Προκαθήμενου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας μετά την εκλογή του πραγματοποιείται με διπλή αφορμή: τη Θρονική Εορτή της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης στις 30 Νοεμβρίου και τον εορτασμό των 1.700 ετών από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο.
Η τελετή για τη σημαντική αυτή επέτειο θα γίνει αύριο το μεσημέρι, στις 15:30 τοπική ώρα, στον αρχαιολογικό χώρο όπου βρίσκονται τα ερείπια της Βασιλικής του Αγίου Νεοφύτου στη Νίκαια της Βιθυνίας, με την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη και του Πάπα. Η από κοινού παρουσία τους επιβεβαιώνει ότι το Σύμβολο της Πίστεως της Νικαίας και οι αποφάσεις που ελήφθησαν στη Σύνοδο αυτή αποτελούν το κοινό έδαφος και την κοινή εμπειρία σχεδόν όλων των Χριστιανών. Ο κ.κ. Βαρθολομαίος είχε προσκαλέσει για τον σκοπό αυτό τον προκάτοχο του Λέοντος ΙΔ', μακαριστό Πάπα Φραγκίσκο, προκειμένου να τιμήσουν μαζί την επέτειο και επανέλαβε την πρόσκλησή του στον νέο Πάπα κατά την ενθρόνισή του.
Το μεσημέρι του Σαββάτου 29 Νοεμβρίου, ο Πάπας Λέων ΙΔ', συνοδευόμενος από την ακολουθία του, θα μεταβεί στο Φανάρι, όπου θα τον υποδεχθεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Αμέσως μετά, οι δύο Προκαθήμενοι θα μεταβούν στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου όπου θα τελεστεί Δοξολογία. Το «παρών» θα δώσουν ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος, ιεράρχες των Εκκλησιών Ρώμης και Κωνσταντινούπολης, καθώς και εκπρόσωποι των διπλωματικών αρχών.
Στη συνέχεια, προγραμματίζεται να γίνει στην Αίθουσα του Θρόνου του Πατριαρχικού Οίκου η τελετή υπογραφής της Κοινής Δήλωσης. Μετά την υπογραφή, θα ακολουθήσει η παρουσίαση των ιεραρχών εκατέρωθεν και των λοιπών μελών της παπικής συνοδείας και κατ' ιδίαν συνάντηση του Πάπα με τον Οικουμενικό Πατριάρχη στο πατριαρχικό γραφείο.
Το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας θα ολοκληρωθεί με τον Μέγα Εσπερινό της εορτής, χοροστατούντος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρου.
Το πρωί της επομένης ημέρας, Κυριακής 30 Νοεμβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Ανδρέα, θα τελεστεί πατριαρχική και συνοδική Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου και συλλειτουργούντος του Αλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρου.
Απουσία Πατριαρχείων Ιεροσολύμων και Αντιοχείας
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είχε καλέσει τους Προκαθήμενους της αρχαίας Πενταρχίας (Ρώμη, Κωνσταντινούπολη, Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Ιεροσόλυμα) στους εορτασμούς στη Νίκαια, προκειμένου να υπάρξει μια ηχηρή δήλωση διαχριστιανικής ενότητας στα πρότυπα της αρχαίας και αδιαίρετης Εκκλησίας –προ του Σχίσματος. Ωστόσο, οι Πατριάρχες Αντιοχείας και Ιεροσολύμων, οι οποίοι βρίσκονται υπό τη σαφή επιρροή και οικονομική εξάρτηση από το Πατριαρχείο της Μόσχας, δεν ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Αντιόχεια και Ιεροσόλυμα αρκούνται στην αποστολή αντιπροσώπων η πρώτη και στην παρουσία του Εξάρχου του Παναγίου Τάφου στην Κωνσταντινούπολη, αντίστοιχα. Η απουσία αυτή υπονομεύει εν μέρει το μήνυμα ενότητας του Ποντίφικα.
Ιστορικές επισκέψεις Παπών στην Κωνσταντινούπολη
Από το 1950 μέχρι σήμερα, τέσσερις εν ενεργεία Πάπες έχουν επισκεφθεί την Κωνσταντινούπολη στο πλαίσιο των προσπαθειών για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Πάπας Παύλος ΣΤ': Η επίσκεψη στις 25-26 Ιουλίου 1967 θεωρείται ορόσημο. Ήταν η πρώτη φορά που εν ενεργεία Πάπας επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη μετά από περισσότερα από 1000 χρόνια, εγκαινιάζοντας τον σύγχρονο διαχριστιανικό διάλογο υψηλού επιπέδου. Η κίνησή του ήρθε σε συνέχεια της άρσης των αμοιβαίων αναθεμάτων με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα το 1965. Μάλιστα, η επίσκεψη του Παύλου ΣΤ’ παραλίγο να δημιουργήσει διπλωματικό επεισόδιο στην Τουρκία, καθώς ο Πάπας κατά την επίσκεψή του στην Αγία Σοφία –που τότε ήταν μουσείο– προσευχήθηκε, προκαλώντας αντιδράσεις στο κεμαλικό κατεστημένο.
Πάπας Ιωάννης Παύλος Β': Επισκέφθηκε την Πόλη στις 29-30 Νοεμβρίου 1979, με αφορμή τη Θρονική Εορτή του Αγίου Ανδρέα και με βασικό στόχο τη συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο.
Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ': Η επίσκεψη του Ιωάννη Παύλου Β' κατά τη θρονική γιορτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου δημιούργησε ένα έθος που τηρούν οι διάδοχοί του. Έτσι, και ο Βενέδικτος ΙΣΤ' πραγματοποίησε ένα τετραήμερο ταξίδι (28 Νοεμβρίου - 1 Δεκεμβρίου 2006) κατόπιν πρόσκλησης του Πατριάρχη Βαρθολομαίου Α', στέλνοντας σαφές μήνυμα για την ενίσχυση της διαχριστιανικής ενότητας.
Πάπας Φραγκίσκος: Η πιο πρόσφατη επίσκεψη, στις 28-30 Νοεμβρίου 2014, ήταν επίσης επικεντρωμένη στην ενίσχυση του διαλόγου και στην κοινή προσευχή με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο Α' στο πλαίσιο της Θρονικής Εορτής του Αγίου Ανδρέα.
