Οι πρόγονοί μας είχαν σκουρόχρωμο δέρμα – Πότε εμφανίστηκε το λευκό χρώμα
Οι πρώτοι κάτοικοι της Ευρώπης δεν ήταν λευκοί – Το χρώμα άλλαξε λόγω του κλίματος και της βιταμίνης D.
Νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι είχαν σκουρόχρωμο δέρμα για δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Συγκεκριμένα, τουλάχιστον έξι στους δέκα Ευρωπαίους που έζησαν μεταξύ 45.000 και 1.700 χρόνων πριν, είχαν σκούρο χρώμα επιδερμίδας, ενώ λιγότεροι από ένας στους δέκα είχαν ανοιχτόχρωμο. Οι υπόλοιποι παρουσίαζαν ενδιάμεσες αποχρώσεις. Η επικράτηση του ανοιχτόχρωμου δέρματος έλαβε χώρα μόλις τα τελευταία 3.000 χρόνια.
Ακόμα και την εποχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, πριν περίπου 1.700 χρόνια, φαίνεται πως το σκούρο δέρμα ήταν πολύ πιο κοινό απ’ ό,τι πιστεύαμε. Η εξέλιξη της απόχρωσης της επιδερμίδας στην Ευρώπη υπήρξε πολύ πιο αργή και πολύπλοκη από τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις και η ιδέα ότι οι Ευρωπαίοι ήταν ανέκαθεν ανοιχτόχρωμοι δεν στηρίζεται στα γενετικά δεδομένα.
Οι πρώτες γενετικές ενδείξεις για την εμφάνιση του ανοιχτού δέρματος εντοπίζονται στη σημερινή Σουηδία κατά τη Μεσολιθική Εποχή, πριν περίπου 14.000 χρόνια. Ωστόσο, αυτές οι αποχρώσεις ήταν εξαιρετικά σπάνιες τότε. Στη συνέχεια, κατά την Εποχή του Χαλκού και του Σιδήρου, παρατηρείται σταδιακή αύξηση του ανοιχτού χρώματος, αν και το σκούρο δέρμα εξακολουθούσε να είναι συχνό σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης.
Η εξέλιξη του χρώματος του δέρματος
Όπως αναφέρεται στο greekreporter η αλλαγή προς το πιο ανοιχτό δέρμα δεν ακολούθησε γραμμική πορεία. Η διαδικασία ήταν αργή και γεωγραφικά πολύπλοκη. Μέχρι την Εποχή του Σιδήρου, πριν περίπου 3.000 με 1.700 χρόνια, το ανοιχτό δέρμα είχε αυξηθεί σημαντικά στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη, ωστόσο σε περιοχές όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ρωσία, το σκούρο δέρμα ήταν κυρίαρχο.
Η μελέτη βασίστηκε στην ανάλυση γενετικού υλικού από 348 ανθρώπους που έζησαν στην Ευρώπη τα τελευταία 45.000 χρόνια. Στην Παλαιολιθική Περίοδο, όλοι σχεδόν οι κάτοικοι της Ευρώπης είχαν σκούρο δέρμα. Μόνο σε μια περίπτωση εντοπίστηκε ενδιάμεσος χρωματικός τόνος. Η ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα, όπως την ξέρουμε σήμερα, δεν υπήρχε τότε.
Στην προϊστορική Βρετανία, την περίοδο της Νεολιθικής Εποχής, περίπου το 85% των κατοίκων ήταν σκουρόχρωμοι. Ωστόσο, σταδιακά, την εποχή του Χαλκού, εμφανίστηκε ισορροπία ανάμεσα σε σκούρους και ανοιχτούς τόνους. Μέχρι την Εποχή του Σιδήρου, το 50% των Βρετανών είχαν ενδιάμεση απόχρωση. Αντίστοιχες μεταβολές καταγράφηκαν και στη Γαλλία. Περίπου 12.000 χρόνια πριν, η πλειονότητα των κατοίκων της περιοχής είχε σκούρο δέρμα. Κατά την Νεολιθική Περίοδο, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε ακόμη περισσότερο, ενώ η πλήρης επικράτηση της ανοιχτής επιδερμίδας έγινε κατά την Εποχή του Χαλκού.
Η ηλιακή ακτινοβολία καθορίζει τη χρωστική του ανθρώπινου δέρματος
Η αλλαγή στη χρωστική της επιδερμίδας των Ευρωπαίων έχει εξελικτική εξήγηση. Οι πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι εμφανίστηκαν στην Αφρική και άρχισαν να μεταναστεύουν προς άλλες ηπείρους πριν από περίπου 60.000 με 70.000 χρόνια. Καθώς οι πρόγονοί μας εγκαταστάθηκαν σε περιοχές με λιγότερη ηλιακή ακτινοβολία, το σκούρο δέρμα –που προσφέρει φυσική προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία– έπαψε να αποτελεί πλεονέκτημα. Σε περιοχές με περιορισμένη ηλιοφάνεια, η ανοιχτή επιδερμίδα επέτρεψε την καλύτερη απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας, η οποία είναι απαραίτητη για την παραγωγή της βιταμίνης D (της βιταμίνης για την υγεία των οστών και των μυών). Έτσι, όσοι έφεραν μεταλλάξεις που προκαλούσαν ανοιχτότερο δέρμα είχαν καλύτερες πιθανότητες επιβίωσης και αναπαραγωγής σε ψυχρότερα και σκοτεινότερα κλίματα.
Από την άλλη πλευρά, η σκούρα επιδερμίδα, πλούσια σε μελανίνη, συνέχισε να κυριαρχεί σε περιοχές με υψηλή ηλιοφάνεια, προσφέροντας προστασία από τη φθορά που προκαλεί η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο. Η εξέλιξη του δέρματος στην Ευρώπη ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τις κλιματικές συνθήκες και τις ανάγκες του οργανισμού για ισορροπία ανάμεσα στην προστασία και τη σύνθεση ζωτικών θρεπτικών συστατικών.
