Ποια άσκηση  «ενεργοποιεί» το έντερο για να καταπολεμήσει τον καρκίνο και πώς

Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι η γυμναστική ενισχύει την απόκριση του οργανισμού απέναντι στον καρκίνο, αλλά τώρα ξέρουμε το γιατί. Νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Cell, αποκαλύπτει έναν μηχανισμό που ξεκινά από το έντερο και φτάνει μέχρι τα καρκινικά κύτταρα. Σύμφωνα με τα ευρήματα, η άσκηση τροποποιεί το μικροβίωμα του εντέρου, οδηγώντας στην αυξημένη παραγωγή μιας ουσίας που ονομάζεται φορμικό οξύ. Η ουσία αυτή ενεργοποιεί τα κύτταρα του ανοσοποιητικού ώστε να επιτεθούν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στους όγκους.

Άσκηση, έντερο και βακτήρια: μία αλυσίδα που δεν γνωρίζαμε

Όπως διαβάζουμε στο ZME Science, οι ερευνητές παρακολούθησαν ποντίκια που γυμνάζονταν καθημερινά και παρατήρησαν ότι είχαν μικρότερους όγκους και μεγαλύτερα ποσοστά επιβίωσης σε σχέση με εκείνα που δεν έκαναν άσκηση. Ωστόσο, όταν εξάλειψαν τα μικρόβια από το έντερο των πειραματόζωων με αντιβιοτικά ή χρησιμοποίησαν ποντίκια χωρίς ισχυρό μικροβίωμα, τα θετικά αποτελέσματα εξαφανίστηκαν. Το συμπέρασμα ήταν ξεκάθαρο: το όφελος της άσκησης προκύπτει από την παρουσία συγκεκριμένων βακτηρίων στο έντερο.

Για να ελέγξουν περαιτέρω αυτή την υπόθεση, οι επιστήμονες μετέφεραν το μικροβίωμα από τα γυμνασμένα ποντίκια σε άλλα, που δεν είχαν ασκηθεί. Παραδόξως, τα νέα αυτά πειραματόζωα εμφάνισαν μειωμένη ανάπτυξη όγκων και ισχυρότερη ανοσολογική απόκριση. Το κλειδί όμως δεν ήταν μόνο τα βακτήρια καθαυτά, αλλά τα μόρια που παρήγαγαν – και συγκεκριμένα το φορμικό οξύ.

Το φορμικό οξύ ως «κλειδί» στην αντικαρκινική ανοσία

Με τη βοήθεια μηχανικής μάθησης και αναλύσεων, το φορμικό οξύ αναδείχθηκε ως η δραστική ουσία. Πρόκειται για ένα απλό μόριο που παράγεται φυσικά από κάποια είδη βακτηρίων. Στα ποντίκια, τα επίπεδά του αυξήθηκαν με την άσκηση και συνδέθηκαν με πιο ενεργά Τ-λεμφοκύτταρα, τα οποία επιτίθενται κατευθείαν στα καρκινικά κύτταρα. Αλλά ακόμα και χωρίς άσκηση τα αποτελέσματα ήταν ανάλογα, όταν χορηγήθηκε φορμικό οξύ από το στόμα. Τα οφέλη του φορμικού οξέος δεν περιορίστηκαν μόνο στο μελάνωμα, αλλά καταγράφηκαν και σε άλλα είδη καρκίνου όπως το αδενοκαρκίνωμα και το λέμφωμα. Επιπλέον, όταν το μόριο αυτό συνδυάστηκε με ανοσοθεραπεία, τα αποτελέσματα ήταν ακόμα πιο εντυπωσιακά, ενισχύοντας τη δράση των φαρμάκων που απελευθερώνουν το ανοσοποιητικό για να καταπολεμήσει τον καρκίνο.

Για να διαπιστωθεί αν τα ευρήματα ισχύουν και στους ανθρώπους, οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα αίματος από ασθενείς με μελάνωμα που υποβάλλονταν σε ανοσοθεραπεία. Εκείνοι με υψηλότερα επίπεδα φορμικού οξέος εμφάνιζαν πιο αργή εξέλιξη της νόσου. Επιπλέον, όταν χορήγησαν μικροβίωμα από υγιείς ανθρώπους με υψηλή παραγωγή φορμικού οξέος σε ποντίκια, τα πειραματόζωα ανέπτυξαν μικρότερους όγκους και πιο ενεργά ανοσοποιητικά κύτταρα.

Νέα προοπτική για την ανοσοθεραπεία

Η μελέτη αυτή προσφέρει μια πιθανή εξήγηση γιατί ορισμένοι ασθενείς ανταποκρίνονται εντυπωσιακά στις ανοσοθεραπείες ενώ άλλοι όχι. Το μυστικό ίσως να μην κρύβεται μόνο στα είδη των μικροβίων αλλά στο τι παράγουν. Το φορμικό οξύ μπορεί να αποτελέσει στο μέλλον βιοδείκτη για την επιλογή «υπερ-δοτών» σε μεταμοσχεύσεις μικροβιώματος, κάτι που μέχρι τώρα παρέμενε ένα αίνιγμα για τους επιστήμονες.

Δεν σημαίνει, βέβαια, ότι η άσκηση μπορεί από μόνη της να θεραπεύσει τον καρκίνο. Όμως το εύρημα δείχνει πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το έντερο ως ρυθμιστής στη σχέση ανάμεσα στον τρόπο ζωής και την υγεία. Ενισχύεται η ιδέα ότι στο μέλλον, η θεραπεία του καρκίνου δεν θα περιορίζεται στα φάρμακα, αλλά ίσως περιλαμβάνει προβιοτικά, αλλαγές διατροφής, ή ακόμα και συγκεκριμένα προγράμματα άσκησης.