Το κοινό μπαχαρικό που είναι «ασπίδα» για το Αλτσχάιμερ

Η κανέλα, ένα μπαχαρικό που χρησιμοποιείται καθημερινά, κρύβει το «κλειδί» για την άνοια, σύμφωνα με μελέτη στο  Translational Psychiatry. Η επιστημονική ομάδα από την Ταϊβάν μελέτησε το βενζοϊκό νάτριο – μια ουσία που προέρχεται από τον μεταβολισμό της κανέλας και χρησιμοποιείται ήδη ως συντηρητικό τροφίμων αλλά και φάρμακο για μεταβολικές διαταραχές – και διαπίστωσε ότι μπορεί να μειώνει τα επίπεδα πρωτεϊνών που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ στο αίμα ασθενών που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι όσοι ξεκίνησαν με υψηλότερες συγκεντρώσεις μιας συγκεκριμένης πρωτεΐνης, της αμυλοειδούς-βήτα 1-42, φάνηκε να ωφελούνται περισσότερο σε επίπεδο μνήμης και νοητικών λειτουργιών.

Ποια είναι τα αίτια και τα συμπτώματα του Αλτσχάιμερ

Όπως διαβάζουμε στο psypost.org, η νόσος Αλτσχάιμερ παραμένει η πιο κοινή μορφή άνοιας, με προοδευτική απώλεια μνήμης και γνωστικών δεξιοτήτων. Για δεκαετίες η βασική θεωρία ήταν ότι οι εναποθέσεις αμυλοειδούς-βήτα στον εγκέφαλο αποτελούν τον κύριο μηχανισμό καταστροφής των νευρικών κυττάρων. Τα τελευταία χρόνια, νέα εγκεκριμένα φάρμακα που στοχεύουν άμεσα τις εναποθέσεις αυτές έδειξαν ότι μπορούν να επιβραδύνουν την πορεία της νόσου, αλλά απαιτούν ενδοφλέβιες εγχύσεις, είναι ακριβά και συνοδεύονται από σοβαρές παρενέργειες όπως οίδημα ή αιμορραγίες στον εγκέφαλο.

Αυτές οι δυσκολίες άνοιξαν τον δρόμο για την αναζήτηση πιο απλών και ασφαλών θεραπειών. Το βενζοϊκό νάτριο ξεχώρισε επειδή μπορεί να χορηγηθεί από το στόμα και είναι αποδεδειγμένα ασφαλές. Προηγούμενες δοκιμές σε ζώα είχαν δείξει ότι μειώνει τα αμυλοειδή στον εγκέφαλο και βελτιώνει την ικανότητα μάθησης. Σε μικρές κλινικές μελέτες σε ανθρώπους, δόσεις των 750 ή 1000 mg ημερησίως φάνηκαν να ενισχύουν τις νοητικές επιδόσεις χωρίς σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Πώς διεξήχθη η μελέτη

Η νέα μελέτη βασίστηκε σε μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή και ελεγχόμενη με placebo κλινική δοκιμή που είχε διαρκέσει 24 εβδομάδες και αφορούσε 149 ασθενείς ηλικίας 50-100 ετών με ήπιο Αλτσχάιμερ. Οι εθελοντές χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες: μία με εικονικό φάρμακο και τρεις με διαφορετικές δόσεις βενζοϊκού νατρίου (500, 750 και 1000 mg ημερησίως). Οι ερευνητές αξιολόγησαν την πορεία των συμμετεχόντων με ειδικά τεστ μνήμης και συγκέντρωσης, ενώ συνέλεξαν και δείγματα αίματος για να μετρήσουν τις συγκεντρώσεις των αμυλοειδών-βήτα 1-40 και 1-42.

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι δύο υψηλότερες δόσεις (750 και 1000 mg) μείωσαν αισθητά τα επίπεδα του αμυλοειδούς-βήτα 1-40 αλλά και το συνολικό φορτίο των πρωτεϊνών σε σχέση με την ομάδα placebo. Για την αμυλοειδή-βήτα 1-42 υπήρξε τάση μείωσης, αν και όχι στατιστικά σημαντική από μόνη της. Αντίθετα, η χαμηλή δόση των 500 mg δεν είχε αξιοσημείωτη επίδραση.

Το πιο ενδιαφέρον εύρημα ήταν η συσχέτιση ανάμεσα στα αρχικά επίπεδα αμυλοειδούς-βήτα 1-42 και στην ανταπόκριση στη θεραπεία. Άτομα που είχαν ξεκινήσει με υψηλότερες τιμές παρουσίασαν μεγαλύτερη βελτίωση στις γνωστικές δοκιμασίες, σε αντίθεση με εκείνους που έλαβαν placebo. Αυτό δείχνει ότι η συγκεκριμένη πρωτεΐνη μπορεί να λειτουργήσει ως δείκτης για το ποιοι θα ωφεληθούν περισσότερο από τη θεραπεία.

Οι επιστήμονες αναγνωρίζουν πάντως τους περιορισμούς της μελέτης. Το δείγμα ήταν σχετικά μικρό, η διάρκεια μόλις έξι μηνών και όλοι οι συμμετέχοντες προέρχονταν από την Ταϊβάν. Έτσι δεν είναι βέβαιο αν τα αποτελέσματα ισχύουν σε άλλες ομάδες ασθενών ή σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα. Επιπλέον, δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο η μείωση των πρωτεϊνών στο αίμα αντανακλά αντίστοιχη μείωση στον εγκέφαλο, όπου προκαλείται η πραγματική βλάβη.

Παρόλα αυτά, το βενζοϊκό νάτριο φαίνεται να αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη, εύκολη στη χορήγηση και σχετικά ασφαλή επιλογή που ίσως ανοίξει τον δρόμο για νέες θεραπείες κατά της άνοιας. Η επόμενη φάση της έρευνας θα πρέπει να περιλαμβάνει κλινικές δοκιμές μεγαλύτερης κλίμακας, διαφορετικούς πληθυσμούς και τεχνικές απεικόνισης εγκεφάλου, ώστε να αποσαφηνιστεί ο ακριβής μηχανισμός δράσης και να επιβεβαιωθεί αν η καθημερινή λήψη του μπορεί πραγματικά να επιβραδύνει την εξέλιξη του Αλτσχάιμερ.