Πορτοκαλί γάτες: Γιατί διαφέρουν από όλες τις υπόλοιπες
Μια σπάνια μετάλλαξη στο χρωμόσωμα Χ κρύβεται πίσω από το φωτεινό πορτοκαλί τρίχωμα των γατών.
Οι γάτες με πορτοκαλί τρίχωμα υπήρξαν για χρόνια ένα μικρό «μυστήριο» της φύσης. Σχεδόν οκτώ στις δέκα από αυτές είναι αρσενικές, κάτι που ποτέ δεν είχε παρατηρηθεί σε άλλο θηλαστικό με παρόμοιους χρωματισμούς. Για δεκαετίες, οι επιστήμονες προσπαθούσαν να εξηγήσουν γιατί το έντονο αυτό χρώμα συνδέεται τόσο στενά με το φύλο. Μια νέα μελέτη από το Στάνφορντ που δημοσιεύεται στο περιοδικό Current Biology φαίνεται ότι λύνει τον γρίφο, αποκαλύπτοντας μια σπάνια γενετική ιδιαιτερότητα που δεν έχει εντοπιστεί σε κανένα άλλο ζώο.
Όπως διαβάζουμε στο ZME Science η ερευνητική ομάδα κατάφερε να εντοπίσει την ακριβή μετάλλαξη που ευθύνεται για το χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα στις γάτες. Η αλλαγή αυτή εντοπίζεται στο χρωμόσωμα Χ και διαφοροποιείται εντελώς από τις μεταλλάξεις που δίνουν κίτρινες ή χρυσαφί αποχρώσεις σε άλλα θηλαστικά. Το εύρημα εξηγεί γιατί τα περισσότερα αρσενικά, που διαθέτουν μόνο ένα Χ χρωμόσωμα, εμφανίζουν ενιαίο χρώμα, ενώ τα θηλυκά, που έχουν δύο Χ, καταλήγουν συχνά με το μωσαϊκό τρίχωμα (λόγω ενός άλλου φαινομένου που τυχαία αδρανοποιεί το ένα από τα δύο).
Η ανακάλυψη του γονιδίου Arhgap36
Το «κλειδί» βρίσκεται σε μια μικρή έλλειψη (διαγραφή μερικών «γραμμάτων» στο DNA) που ενεργοποιεί απρόσμενα το γονίδιο Arhgap36. Το γονίδιο αυτό δεν είχε ποτέ συνδεθεί με τον χρωματισμό σε κανένα ζώο. Στον άνθρωπο σχετίζεται με ορισμένους όγκους και με λειτουργίες ανάπτυξης, αλλά στις γάτες η ξαφνική του ενεργοποίηση μέσα στα κύτταρα που παράγουν μελανίνη αλλάζει τελείως το αποτέλεσμα: αντί για σκούρα απόχρωση, το τρίχωμα βάφεται σε φωτεινό πορτοκαλί.
Τουλάχιστον από τον Μεσαίωνα
Αυτό που κάνει την ανακάλυψη ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι ότι η μετάλλαξη δεν είναι καινούργια. Υπάρχουν απεικονίσεις από τον Μεσαίωνα που δείχνουν γάτες με το ίδιο μοτίβο, αποδεικνύοντας πως το χαρακτηριστικό αυτό εμφανίστηκε νωρίς στην ιστορία της εξημέρωσης. Η εξάπλωσή του πιθανόν ευνοήθηκε από τον άνθρωπο, αφού οι πορτοκαλί γάτες ξεχώριζαν και γοήτευαν τους ιδιοκτήτες τους, ενισχύοντας έτσι τις πιθανότητες να πολλαπλασιαστούν.
Ένα ακόμη ερώτημα ήταν αν η συγκεκριμένη μετάλλαξη έχει επιπτώσεις πέρα από το τρίχωμα. Πολλοί ιδιοκτήτες πιστεύουν ότι οι πορτοκαλί γάτες έχουν πιο έντονη προσωπικότητα ή πιο παιχνιδιάρικη συμπεριφορά. Οι ερευνητές εξέτασαν διάφορους ιστούς – από την καρδιά και τα νεφρά μέχρι τον εγκέφαλο – αλλά δεν βρήκαν κάποια διαφοροποίηση στην έκφραση του Arhgap36. Αυτό δείχνει ότι το φαινόμενο περιορίζεται κυρίως στα κύτταρα της χρωστικής. Ωστόσο, οι ίδιοι δεν αποκλείουν ότι μπορεί να υπάρχουν ανεξερεύνητες πτυχές σε άλλους ιστούς.
