Πόσο μόλυβδο πίνουμε τελικά με τον καφέ μας – Νέα στοιχεία θέτουν τους επιστήμονες σε συναγερμό

Ο καφές είναι η πιο σταθερή καθημερινή συνήθεια εκατομμυρίων ανθρώπων. Όμως η νέα αξιολόγηση του γερμανικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Εκτίμησης Κινδύνων (BfR) αποκαλύπτει ότι ο αγαπημένος μας καφές συμβάλλει σημαντικά στη διατροφική έκθεση σε μόλυβδο, ένα μέταλλο χωρίς καμία βιολογική λειτουργία και με αποδεδειγμένους κινδύνους για την υγεία.

Ο μόλυβδος δεν αποδομείται και συσσωρεύεται στο ανθρώπινο σώμα , κυρίως στα οστά, όπου μπορεί να παραμένει για δεκαετίες και να «επιστρέφει» στο αίμα σε κρίσιμες περιόδους όπως εγκυμοσύνη, γαλουχία και οστεοπόρωση. Η επιστημονική βιβλιογραφία συμφωνεί: δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο έκθεσης.

Η μεγάλη μελέτη BfR-MEAL: Τι έδειξε για τον καφέ και τα τρόφιμα

Η εκτίμηση του BfR βασίστηκε στη μελέτη BfR-MEAL, όπου τρόφιμα αγοράστηκαν από την αγορά, μαγειρεύτηκαν όπως σε κάθε σπίτι και αναλύθηκαν για την περιεκτικότητά τους σε μόλυβδο. Τα δεδομένα κατανάλωσης από βρέφη, παιδιά, εφήβους και ενήλικες συνδυάστηκαν, δημιουργώντας την πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το πόσο μόλυβδο προσλαμβάνουμε μέσω της διατροφής.

Ο καφές σε πρώτο πλάνο: Μετρήσιμη συμβολή στην έκθεση των ενηλίκων

Για τους ενήλικες, η κατηγορία «καφές – κακάο – τσάι» αντιπροσωπεύει περίπου 16% της συνολικής διατροφικής πρόσληψης μολύβδου, με τον καφέ να ξεχωρίζει ως η κυριότερη πηγή.

Δεν σημαίνει ότι ο καφές είναι «επικίνδυνος», αλλά η συχνότητα κατανάλωσης του τον καθιστά βασικό συντελεστή της συνολικής έκθεσης.

Ποιες τροφές συμβάλλουν επίσης στην πρόσληψη μολύβδου

Εκτός από τον καφέ, οι σημαντικότερες πηγές είναι:

• Δημητριακά και προϊόντα δημητριακών
• Νερό και ροφήματα με βάση το νερό (αναψυκτικά, χυμοί, επιτραπέζιο νερό)
• Σύνθετα γεύματα (έτοιμα φαγητά, συνδυασμένα πιάτα)

Οι τροφές αυτές δεν είναι «επικίνδυνες» μεμονωμένα, αλλά λόγω της συχνής κατανάλωσής τους συμβάλλουν στο συνολικό φορτίο μολύβδου.

Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά παραμένουν η πιο ευάλωτη ομάδα

Τα παιδιά ηλικίας 0–2 ετών προσλαμβάνουν 4–5 φορές περισσότερο μόλυβδο ανά κιλό σωματικού βάρους από τους ενήλικες. Για τα βρέφη κάτω του ενός έτους, η πρόσληψη φτάνει τα 0,27–0,35 μg/kg/ημέρα, επίπεδα που αγγίζουν το όριο στο οποίο έχουν καταγραφεί επιπτώσεις στον δείκτη νοημοσύνης (IQ).

Τα περιθώρια ασφαλείας είναι εξαιρετικά χαμηλά — κάτι που σημαίνει ότι ακόμη και μικρές αυξήσεις στην έκθεση θεωρούνται ανησυχητικές.

Οι ενήλικες εκτίθενται λιγότερο, αλλά όχι αμελητέα

• Μέση πρόσληψη: 0,08–0,09 μg/kg/ημέρα
• Μεγάλοι καταναλωτές: έως 0,14–0,16 μg/kg

Το ρίσκο είναι χαμηλό, ωστόσο η σωρευτική δράση του μολύβδου σημαίνει ότι δεν υπάρχει πραγματικά ασφαλές όριο έκθεσης.

Συμπέρασμα: Ο καφές δεν είναι «ένοχος», αλλά μέρος της συνολικής εικόνας

Το BfR επισημαίνει ότι, παρά τη θεαματική μείωση της έκθεσης τις τελευταίες δεκαετίες, ο μόλυβδος παραμένει ζήτημα δημόσιας υγείας.
Η παρουσία του σε βασικά τρόφιμα,  καθώς και η μετρήσιμη συμβολή του καφέ,  δείχνουν ότι η λύση βρίσκεται στη συνολική μείωση της έκθεσης:

• καλύτερη παρακολούθηση
• αυστηρότεροι έλεγχοι
• ενημέρωση καταναλωτών
• προστασία βρεφών, παιδιών και εγκύων

Ο καφές δεν χρειάζεται να δαιμονοποιηθεί , αλλά χρειάζεται να γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβάλλει στη συνολική μας έκθεση, ώστε οι πολιτικές τροφικής ασφάλειας να γίνουν ακόμη πιο αποτελεσματικές.

Τι χρειάζεται από εδώ και πέρα

• Συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων μολύβδου
• Αυστηροί έλεγχοι σε τρόφιμα και πόσιμο νερό
• Πολιτικές για μέγιστη μείωση της έκθεσης
• Ενημέρωση των καταναλωτών για τις πηγές μόλυνσης

Ο μόλυβδος δεν είναι κάτι που «ξεμπερδέψαμε». Είναι μια σιωπηλή απειλή που απαιτεί διαρκή προσοχή, ειδικά όταν μιλάμε για την υγεία των παιδιών.