Τι πραγματικά σημαίνει η αναγνώριση του Παλαιστινιακού Κράτους

Με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου υποσχέθηκε να απαντήσει σε μια σειρά χωρών που αναγνώρισαν το Παλαιστινιακό Κράτος.

Στην εβδομαδιαία συνεδρίαση της κυβέρνησης την Κυριακή, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ θα πολεμήσει στον ΟΗΕ και σε άλλα διεθνή φόρουμ «ενάντια στη συκοφαντική προπαγάνδα που στοχεύει εναντίον μας», καθώς και στις εκκλήσεις για τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους που, όπως είπε, «θα θέσει σε κίνδυνο την ύπαρξή μας και θα αποτελέσει ένα παράλογο έπαθλο για την τρομοκρατία».

Οι υποσχέσεις Νετανιάχου

Παράλληλα, ο Νετανιάχου υποσχέθηκε ότι η διεθνής κοινότητα «θα ακούσει τη γνώμη μας για το θέμα αυτό τις επόμενες ημέρες», πιθανώς αναφερόμενος σε εσωτερικές συζητήσεις σχετικά με την προσάρτηση της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης. Ο Νετανιάχου δεν έχει δηλώσει δημοσίως τι σκοπεύει να κάνει, αλλά σε βιντεοσκοπημένη δήλωση την Κυριακή το βράδυ είπε ότι η απάντηση του Ισραήλ θα δοθεί μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ την επόμενη εβδομάδα.

Χωρίς την υποστήριξη του Τραμπ, ο Νετανιάχου έχει λίγες επιλογές για το πώς θα ανταποκριθεί το Ισραήλ. Αλλά με αυτή την υποστήριξη – την οποία ο Νετανιάχου δείχνει σαφώς ότι έχει – ο Ισραηλινός ηγέτης αισθάνεται ότι μπορεί να κάνει σχεδόν τα πάντα, υπό την κάλυψη της διπλωματικής προστασίας των ΗΠΑ. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός άφησε να εννοηθεί τι θα ακολουθήσει. Είπε ότι το Ισραήλ έχει διπλασιάσει τους εβραϊκούς οικισμούς στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, οι οποίοι θεωρούνται παράνομοι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, «και θα συνεχίσουμε σε αυτή την πορεία».

Για εβδομάδες, το Ισραήλ κατηγορούσε τις δυτικές χώρες ότι αναγνώριζαν το παλαιστινιακό κράτος μόνο για λόγους εσωτερικής πολιτικής, επιμένοντας ότι η συμβολική αυτή κίνηση δεν θα άλλαζε την πραγματικότητα επί τόπου. Τώρα όμως που έφτασε η στιγμή, το Ισραήλ αντιδρά βίαια. Το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς και η Αυστραλία θεωρούνται από τους στενότερους συμμάχους του Ισραήλ δεν μπόρεσε να μετριάσει την οργισμένη αντίδρασή τους.

Η τρέχουσα κατάσταση

Ο Οργανισμός για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης κήρυξε την ανεξαρτησία του παλαιστινιακού κράτους το 1988 και τα περισσότερα κράτη του παγκόσμιου Νότου το αναγνώρισαν αμέσως. Σήμερα, περίπου 151 από τα 193 κράτη μέλη του ΟΗΕ έχουν πράξει το ίδιο. Ο κύριος σύμμαχος του Ισραήλ, οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχει από καιρό δηλώσει ότι υποστηρίζει τον στόχο της δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους, αλλά μόνο αφού οι Παλαιστίνιοι συμφωνήσουν με το Ισραήλ για μια λύση δύο κρατών. Μέχρι τις τελευταίες εβδομάδες, οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις συμμερίζονταν αυτή τη θέση.

Ωστόσο, από το 2014 δεν έχουν πραγματοποιηθεί τέτοιες διαπραγματεύσεις και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει πλέον δηλώσει ότι δεν θα υπάρξει ποτέ παλαιστινιακό κράτος.

Μια αντιπροσωπεία που εκπροσωπεί το Κράτος της Παλαιστίνης έχει καθεστώς παρατηρητή στα Ηνωμένα Έθνη, αλλά δεν έχει δικαίωμα ψήφου. Ανεξάρτητα από τον αριθμό των χωρών που αναγνωρίζουν την παλαιστινιακή ανεξαρτησία, η πλήρης ένταξη στα Ηνωμένα Έθνη απαιτεί την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπου η Ουάσιγκτον έχει δικαίωμα βέτο.

Οι παλαιστινιακές διπλωματικές αποστολές σε όλο τον κόσμο ελέγχονται από την Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία αναγνωρίζεται διεθνώς ως εκπρόσωπος του παλαιστινιακού λαού. Η ΠΑ, με επικεφαλής τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, ασκεί περιορισμένη αυτοδιοίκηση σε τμήματα της κατεχόμενης από το Ισραήλ Δυτικής Όχθης, βάσει συμφωνιών με το Ισραήλ. Εκδίδει παλαιστινιακά διαβατήρια και διαχειρίζεται τα παλαιστινιακά συστήματα υγείας και εκπαίδευσης. Η Λωρίδα της Γάζας διοικείται από τη Χαμάς από το 2007, όταν έδιωξε το κίνημα Φατάχ του Αμπάς.

Οι περισσότερες μεγάλες δυνάμεις, με εξαίρεση τις ΗΠΑ από τότε που ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ μετέφερε την πρεσβεία της στην Ιερουσαλήμ, έχουν τις κύριες διπλωματικές αποστολές τους στο Τελ Αβίβ, επειδή δεν αναγνωρίζουν την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Ωστόσο, περίπου 40 χώρες έχουν προξενεία στη Ραμάλα της Δυτικής Όχθης ή στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, μια περιοχή της οποίας η προσάρτηση από το Ισραήλ δεν αναγνωρίζεται διεθνώς και την οποία οι Παλαιστίνιοι θέλουν ως πρωτεύουσα τους. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Κίνα, η Ρωσία, η Ιαπωνία, η Γερμανία, ο Καναδάς, η Δανία, η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Τυνησία και η Νότια Αφρική.

Ο στόχος της αναγνώρισης

Το παράδειγμα της Βρετανίας, του Καναδά, της Αυστραλίας και της Πορτογαλίας δήλωσαν ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες χώρες όπως η Γαλλία και το Βέλγιο, με στόχο την άσκηση πίεσης στο Ισραήλ ώστε να τερματίσει τις καταστροφικές επιθέσεις του στη Γάζα, να περιορίσει την κατασκευή νέων εβραϊκών οικισμών στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και να ανανεώσει τη δέσμευσή του για την ειρηνευτική διαδικασία με τους Παλαιστίνιους.

Τι σημαίνει στην πράξη

Όσοι θεωρούν την αναγνώριση ως μια απλή κίνηση, επισημαίνουν την περιορισμένη επιρροή στη σύγκρουση χωρών όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία και πολλές αραβικές χώρες που αναγνώρισαν την παλαιστινιακή ανεξαρτησία πριν από δεκαετίες.

Χωρίς πλήρη θέση στα Ηνωμένα Έθνη ή έλεγχο των συνόρων της, η Παλαιστινιακή Αρχή έχει περιορισμένη ικανότητα να διεξάγει διμερείς σχέσεις.

Το Ισραήλ περιορίζει την πρόσβαση σε εμπορεύματα, επενδύσεις και εκπαιδευτικές ή πολιτιστικές ανταλλαγές. Δεν υπάρχουν παλαιστινιακά αεροδρόμια. Η κατεχόμενη Δυτική Όχθη είναι προσβάσιμη μόνο μέσω του Ισραήλ ή μέσω των ελεγχόμενων από το Ισραήλ συνόρων με την Ιορδανία, ενώ ελέγχει όλες τις προσβάσεις στη Γάζα. Ωστόσο, οι χώρες που σχεδιάζουν την αναγνώριση και η ίδια η ΠΑ υποστηρίζουν ότι θα είναι κάτι περισσότερο από μια κενή χειρονομία.

Ο Χουσάμ Ζόμλοτ, επικεφαλής της παλαιστινιακής αποστολής στο Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνεργασίες μεταξύ οντοτήτων σε ισότιμη βάση. Θα μπορούσε επίσης να αναγκάσει τις χώρες να επανεξετάσουν πτυχές των σχέσεών τους με το Ισραήλ, δήλωσε ο Βίνσεντ Φιν, πρώην Βρετανός διπλωμάτης στην Ιερουσαλήμ.

Στην περίπτωση της Βρετανίας, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην απαγόρευση προϊόντων που προέρχονται από ισραηλινούς οικισμούς στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, είπε, παρόλο που ο πρακτικός αντίκτυπος στην ισραηλινή οικονομία θα ήταν ελάχιστος.

Πώς συνδέονται όλα αυτά με τη λύση των δύο κρατών;

Με απλά λόγια, η λύση των δύο κρατών θεωρείται ευρέως ως το πιο βιώσιμο πλαίσιο για την επίτευξη της παλαιστινιακής ανεξαρτησίας. Θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους παράλληλα με το υπάρχον κράτος του Ισραήλ, δίνοντας και στους δύο λαούς το δικό τους έδαφος.

Νωρίτερα τον Σεπτέμβριο, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία - 142 ψήφους υπέρ - την έγκριση μιας δήλωσης που περιγράφει τα «απτά, χρονικά δεσμευτικά και μη αναστρέψιμα μέτρα» προς μια λύση δύο κρατών. Η δήλωση καταδικάζει τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και τα αντίποινα του Ισραήλ εναντίον αμάχων και υποδομών στη Γάζα. Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ ήταν μεταξύ των 10 κρατών μελών που ψήφισαν κατά της απόφασης.