Το αλκοόλ καταστρέφει το συκώτι ακόμα και αν σταματήσεις να πίνεις

Το συκώτι είναι ένα από τα πιο σημαντικά όργανα του ανθρώπινου σώματος και μοναδικό από την άποψη ότι μπορεί να αναγεννιέται ακόμη και μετά από σοβαρές βλάβες, που συνήθως προκαλεί το αλκοόλ. Ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωση για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να ακυρώσει αυτή την ικανότητα, ακόμη κι αν κάποιος σταματήσει να πίνει. Νέα έρευνα έρχεται να εξηγήσει γιατί συμβαίνει αυτό, αποκαλύπτοντας τον μηχανισμό που κρατά τα κύτταρα του ήπατος «παγιδευμένα» σε μια αδιέξοδη κατάσταση, αδυνατώντας να επανέλθουν στη φυσιολογική τους λειτουργία.

Όπως αναφέρεται στο IFL Science, σε ασθενείς με αλκοολική ηπατίτιδα ή κίρρωση το συκώτι σταματά να αυτοθεραπεύεται, ακόμη και όταν η κατανάλωση αλκοόλ έχει διακοπεί. Το μοναδικό σωτήριο μέτρο σε προχωρημένα στάδια είναι η μεταμόσχευση. Αυτό όμως δεν εξηγούσε το γιατί τα κύτταρα χάνουν τη δυνατότητα ανάκαμψης. Η νέα μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές στις ΗΠΑ, έρχεται να ρίξει φως στο ζήτημα.

Τα κύτταρα του ήπατος σε αδιέξοδο

Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Communications, τα ηπατικά κύτταρα που έχουν υποστεί βλάβες λόγω αλκοόλ «κολλάνε» σε ένα ενδιάμεσο στάδιο. Σε φυσιολογικές συνθήκες, όταν χρειάζεται αναγέννηση, τα κύτταρα επιστρέφουν προσωρινά σε μια πιο «νεανική» μορφή, πολλαπλασιάζονται και στη συνέχεια ωριμάζουν ξανά ώστε να λειτουργούν κανονικά. Στους ασθενείς όμως με βλάβες από αλκοόλ, τα κύτταρα δεν ολοκληρώνουν ποτέ αυτή τη διαδικασία. Δεν είναι ούτε λειτουργικά ενήλικα κύτταρα, ούτε παραγωγικά πρόδρομα. Έτσι, η πίεση μεταφέρεται στα εναπομείναντα κύτταρα, τα οποία με τη σειρά τους εγκλωβίζονται στο ίδιο αδιέξοδο, οδηγώντας σταδιακά σε ανεπάρκεια του ήπατος.

Το λάθος που αλλάζει τα πάντα

Για να κατανοήσουν τον λόγο, οι ερευνητές εστίασαν στις μοριακές διαδικασίες. Εκεί διαπίστωσαν ότι η επεξεργασία του RNA (RNA splicing), διαδικασία με την οποία τα μόρια RNA τροποποιούνται ώστε να παραχθούν οι σωστές πρωτεΐνες, παρουσιάζει σοβαρά λάθη στα κατεστραμμένα κύτταρα. Το αποτέλεσμα είναι να μην φτάνουν ποτέ στη σωστή θέση μέσα στο κύτταρο οι πρωτεΐνες που απαιτούνται για την αναγέννηση. Έτσι, παρότι το γενετικό υλικό και οι πρωτεΐνες υπάρχουν, δεν μπορούν να εκτελέσουν τον ρόλο τους.

Η αιτία φαίνεται να είναι μια φλεγμονώδης αντίδραση που καταστέλλει την παραγωγή ενός απαραίτητου παράγοντα που ρυθμίζει την επεξεργασία. Χωρίς αυτόν, οι πρωτεΐνες δεν παράγονται σωστά και παραμένουν εγκλωβισμένες σε λάθος σημείο, στερώντας από το ήπαρ την ικανότητα αναγέννησης. Πρόκειται για μια αποκάλυψη που βοηθά να κατανοηθεί σε βάθος γιατί το όργανο παύει να αυτοθεραπεύεται σε περιπτώσεις αλκοολικής ηπατικής νόσου.

Ανοίγει ο δρόμος για νέες θεραπείες

Η σημασία της ανακάλυψης δεν είναι μόνο θεωρητική. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπείες. Ενδεχομένως, τα λανθασμένα μόρια RNA θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως δείκτες διάγνωσης, ενώ διορθώνοντας την επεξεργασία, θα μπορούσε ένα κατεστραμμένο ήπαρ να ανακτήσει τη χαμένη του λειτουργία.