Αλτσχάιμερ: Ελπίδες για νέες θεραπείες από πρωτοποριακή μελέτη

Το Αλτσχάιμερ στερεί σταδιακά τη μνήμη και την αυτονομία από εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ στις ΗΠΑ ζουν σήμερα πάνω από 7 εκατομμύρια ασθενείς. Σε μελέτη ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνιας αναφέρεται ότι ο αριθμός αυτός θα διπλασιαστεί τις επόμενες δύο δεκαετίες. Γι’ αυτό και η συγκεκριμένη εξέλιξη γεννά βάσιμες ελπίδες για νέα θεραπευτικά μέσα.

Οι επιστήμονες του Τμήματος Νευροεπιστημών του πανεπιστημίου ερευνούν εδώ και χρόνια τα βαθύτερα αίτια της νόσου, επικεντρώνοντας την προσοχή τους σε ένα μόριο που ονομάζεται STING. Το μόριο αυτό αποτελεί μέρος της φυσικής ανοσολογικής αντίδρασης του εγκεφάλου και έχει στόχο να αντιμετωπίζει απειλές. Ωστόσο, όταν ενεργοποιείται υπερβολικά, προκαλεί φλεγμονή και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές βλάβες στον εγκέφαλο.

Ένα μόριο που προστατεύει, αλλά και καταστρέφει

Όπως εξηγούν οι ερευνητές, η υπερδραστηριότητα του STING σχετίζεται με την εκφύλιση των νευρώνων που εμπλέκονται στη μνήμη. Στο επίκεντρο της έρευνας βρέθηκε η σύνδεση ανάμεσα στη γήρανση, το ανοσοποιητικό σύστημα και τις νευροεκφυλιστικές διεργασίες που ευθύνονται για την εμφάνιση του Αλτσχάιμερ. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι η ενεργοποίηση του STING μπορεί να συμβάλλει στην καταστροφή των νευρικών κυττάρων.

Πρώτα αποτελέσματα που γεννούν αισιοδοξία

Μέσα από πειράματα σε ποντίκια, η ερευνητική ομάδα κατάφερε να μπλοκάρει το STING και να αποτρέψει την απώλεια μνήμης. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: τα ποντίκια με απενεργοποιημένο STING είχαν καλύτερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης, όπως το Morris Water Maze, αποδεικνύοντας ότι μπορούσαν να εντοπίσουν πιο εύκολα το σημείο αναφοράς σε σχέση με τα υπόλοιπα.

Οι ειδικοί τονίζουν ότι η νόσος Αλτσχάιμερ ξεκινά να αναπτύσσεται στον εγκέφαλο έως και 20 χρόνια πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Αυτό σημαίνει ότι η πρόληψη και η έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμες. Αν το STING μπορεί να στοχευθεί θεραπευτικά νωρίς στη ζωή, τότε μπορεί να μειώσει τόσο τη φλεγμονή στον εγκέφαλο όσο και τη φλεγμονή σε άλλα σημεία του σώματος, που σχετίζονται με καρδιοαγγειακά νοσήματα.

Το μέλλον της πρόληψης και της θεραπείας

Σύμφωνα με τους ερευνητές η ανακάλυψη είναι ένα σημαντικό βήμα. Μέχρι σήμερα, οι προσπάθειες πρόληψης περιορίζονταν σε υγιεινές συνήθειες και γενικές οδηγίες. Τώρα όμως, για πρώτη φορά, διαφαίνεται στον ορίζοντα η δυνατότητα φαρμακευτικής πρόληψης, και αυτό δημιουργεί συγκρατημένη αισιοδοξία στους ερευνητές και στους ασθενείς.

Όπως αναφέρεται στα επίσημα στοιχεία του 2020, το 11,7% των Αμερικανών άνω των 65 πάσχει από Αλτσχάιμερ. Καθώς ο πληθυσμός γηράσκει, η ανάγκη για οικονομικά προσιτές θεραπείες γίνεται όλο και πιο πιεστική. Αν και οι ανθρώπινες κλινικές δοκιμές απέχουν ακόμη αρκετά χρόνια, οι επιστήμονες είναι αισιόδοξοι ότι το μονοπάτι που άνοιξε η ανακάλυψη του STING θα οδηγήσει τελικά σε νέα, πιο αποτελεσματικά και φθηνά φάρμακα.

Παράλληλα, οι ερευνητές σχεδιάζουν νέες κλινικές δοκιμές με φάρμακα κατά του HIV για να διερευνήσουν αν μπορούν να εμποδίσουν την εξέλιξη της νόσου. Επιπλέον, πρόσφατα εγκρίθηκε από την FDA αιματολογική εξέταση που μπορεί να εντοπίσει το Αλτσχάιμερ χωρίς να απαιτούνται πιο επεμβατικές εξετάσεις. Όλα αυτά δείχνουν ότι η επιστήμη κινείται με ταχύ ρυθμό προς τη δημιουργία μιας θεραπείας που πριν λίγα χρόνια έμοιαζε αδύνατη.