Πρωτεΐνη του εγκεφάλου μπορεί να προστατέψει από την άνοια και το Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με μελέτη
Επιστήμονες ανακάλυψαν πρωτεΐνη που αντιστρέφει τη γήρανση του εγκεφάλου και ενισχύει τη μνήμη.
Σε μελέτη που δημοσιεύεται στο Aging Cell, αναφέρεται ότι η πρωτεΐνη hevin, ή SPARCL1, η οποία είναι καθοριστική για τη δημιουργία και την ωρίμανση των συνδέσεων μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο, μπορεί να αντιστρέψει τη γήρανση του εγκεφάλου και να εξουδετερώσει τις βλάβες που προκαλεί το Αλτσχάιμερ.
Η ανακάλυψη αυτή θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις σε νευροεκφυλιστικές ασθένειες, οι οποίες μέχρι τώρα θεωρούνταν μη αναστρέψιμες. Πρόκειται για μια εξέλιξη που ενισχύει τη θεωρία ότι η βελτίωση της μικροδομής του εγκεφάλου μπορεί να επιδράσει θετικά στις γνωστικές λειτουργίες, ακόμα και σε προχωρημένες ηλικίες.
Αστροκύτταρα: Ο αθέατος σύμμαχος της εγκεφαλικής νεότητας
Η εν λόγω πρωτεΐνη παράγεται από μια κατηγορία κυττάρων που λέγονται αστροκύτταρα και βοηθούν στη διατήρηση των συνάψεων μεταξύ νευρικών κυττάρων. Αυτές οι συνδέσεις εκφυλίζονται όσο μεγαλώνουμε, οδηγώντας σε απώλεια μνήμης και μειωμένη ταχύτητα σκέψης, με τη SPARCL1, διατηρούνται σε καλή κατάσταση, ενισχύοντας τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Τα αστροκύτταρα, αν και για δεκαετίες θεωρούνταν απλώς υποστηρικτικά, παίζουν πλέον πρωταγωνιστικό ρόλο στη ρύθμιση της εγκεφαλικής δραστηριότητας. Η SPARCL1 φαίνεται πως δρα ως «μοριακή κόλλα» που σταθεροποιεί τις συνάψεις, επιτρέποντας την καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων. Αυτό είναι κρίσιμο για την επεξεργασία πληροφοριών, την αποθήκευση μνήμης και την ευελιξία της σκέψης.
Η SPARCL1 ενισχύει τη μνήμη χωρίς να επηρεάζει τις αμυλοειδείς πλάκες
Όπως διαβάζουμε στο bgr.com, οι ερευνητές βρήκαν ότι ποντίκια μεγάλης ηλικίας, καθώς και ποντίκια με συμπτώματα Αλτσχάιμερ, είχαν μειωμένες συγκεντρώσεις SPARCL1 στον εγκέφαλό τους. Αυξάνοντας τεχνητά τα επίπεδα SPARCL1, παρατήρησαν ότι οι γνωστικές δεξιότητες των ποντικιών αυξήθηκαν και είχαν καλύτερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης. Η συνολική τους εγκεφαλική λειτουργία ήταν σαφώς καλύτερη.
Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η αποκατάσταση των επιπέδων της πρωτεΐνης μπορεί να έχει άμεσα λειτουργικά οφέλη, ενισχύοντας την ικανότητα προσανατολισμού, ανάκλησης γεγονότων και εκμάθησης νέων πληροφοριών. Η μελέτη χρησιμοποίησε ποικίλα τεστ συμπεριφοράς και απεικόνισης του εγκεφάλου για να επιβεβαιώσει την αναβάθμιση των νευρωνικών κυκλωμάτων.
Αντίθετα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η τεχνητή αύξηση της SPARCL1 δεν επηρεάζει την ανάπτυξη πλακών β-αμυλοειδούς, που είναι το κύριο χαρακτηριστικό του Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, θεωρούν ότι υπάρχουν άλλοι τρόποι να αντιμετωπίσουν τη γνωστική εξασθένηση χωρίς τη μείωση των πλακών.
Παλιές θεωρίες, νέες αποδείξεις
Η γνωστική βελτίωση μπορεί να επέλθει ακόμη και όταν η παθολογική συσσώρευση πρωτεϊνών συνεχίζει να υπάρχει, γεγονός που αμφισβητεί την επικρατούσα θεωρία ότι οι αμυλοειδείς πλάκες είναι η αποκλειστική αιτία της νόσου.
Η εν λ΄γω μελέτη μάλιστα είναι από τις λίγες που εξετάζουν τον ρόλο των αστροκυττάρων και όχι των κυρίως νευρικών κυττάρων. Η εξακρίβωση του ρόλου αυτών των βοηθητικών σχηματισμών μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους για την αντιστροφή της εγκεφαλικής γήρανσης. Οι αστρογλοιακοί μηχανισμοί παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητοι, αλλά φαίνεται πως συμμετέχουν ενεργά στην αναγέννηση των συνάψεων, στη ρύθμιση των νευροδιαβιβαστών και στην ομοιόσταση του εγκεφάλου.
Παράλληλα, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι φάρμακα που μιμούνται τη δράση της SPARCL1 μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του Αλτσχάιμερ και να αποκαταστήσουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες σε ηλικιωμένους. Αν μελλοντικά καταστεί δυνατή η ελεγχόμενη ενεργοποίησή τους, ίσως δούμε στοχευμένες θεραπείες που να επηρεάζουν όχι μόνο τα συμπτώματα αλλά και τις βασικές αιτίες των νευροεκφυλιστικών παθήσεων.
