Μιλάμε σαν το ChatGPT χωρίς να το καταλαβαίνουμε – Τι αποκαλύπτει νέα έρευνα

Νέα έρευνα του Ινστιτούτου Max Planck που δημοσιεύεται στο arXiv δείχνει ότι ο γλωσσικός κώδικας που χρησιμοποιεί το ChatGPT, έχουν αρχίσει να διεισδύουν στη γλώσσα μας. Λέξεις όπως «εμβαθύνω», «μεθοδικός», «ευφυής», θεωρούνται χαρακτηριστικές της τεχνητής νοημοσύνης και πλέον ακούγονται ολοένα και συχνότερα στις συζητήσεις μας, ειδικά σε τομείς όπως η επιστήμη, η εκπαίδευση ή οι επιχειρήσεις.

Πώς λέξεις όπως «εμβαθύνω» και «λεπτομερής» μπήκαν στο λεξιλόγιό μας

Το εντυπωσιακό είναι ότι η γλώσσα του ChatGPT φαίνεται να επηρεάζει ακόμη και ανθρώπους που δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ την εφαρμογή. Αυτό οφείλεται στην εξάπλωση αυτών των λέξεων μέσα από podcasts, βίντεο και άρθρα που παράγονται από ή με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης. Η επιρροή αυτή δεν είναι απλώς μια γλωσσική περιέργεια· πρόκειται για ένα φαινόμενο που αλλάζει σιωπηλά την καθημερινή μας έκφραση.

Όπως διαβάζουμε στο ZME Science, οι ερευνητές ανέλυσαν πάνω από 740.000 ώρες ηχογραφημένου υλικού από ακαδημαϊκές ομιλίες και podcasts, εντοπίζοντας αξιοσημείωτη αύξηση των εν λόγω λέξεων. Και μάλιστα η αύξηση ήταν αισθητή κυρίως σε αυθόρμητες συνομιλίες, κάτι που δείχνει ότι οι λέξεις αυτές έχουν ενσωματωθεί ασυνείδητα στο λεξιλόγιό μας.

Η μέθοδος που χρησιμοποίησαν οι επιστήμονες ονομάζεται “synthetic control modeling”. Με αυτή, συνέκριναν λέξεις που προτιμά η τεχνητή νοημοσύνη με παρόμοιες λέξεις που δεν χρησιμοποιεί τόσο συχνά. Έτσι διαπίστωσαν, για παράδειγμα, ότι η λέξη «εμβαθύνω» αυξήθηκε σημαντικά, ενώ λέξεις όπως «εξερευνώ» ή «αναλύω» παρέμειναν σταθερές. Άλλες λέξεις που ακολουθούν την ίδια τάση είναι οι «μεθοδικός», «αντιληπτός», «γρήγορος» και «διαφωτιστικός».

Σε podcasts με θεματική τη θρησκεία ή τον αθλητισμό οι λέξεις αυτές δεν έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη δυναμική. Αντιθέτως, σε επιστημονικά ή τεχνολογικά περιβάλλοντα, όπου οι χρήστες είναι πιο εξοικειωμένοι με τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, η επίδραση είναι πιο έντονη. Από εκεί, η νέα γλωσσική τάση φαίνεται να επεκτείνεται σταδιακά και σε άλλους τομείς.

Γιατί η γλωσσική ομοιομορφία μπορεί να απειλήσει την αυθεντική ανθρώπινη επικοινωνία

Αυτό που ανησυχεί τους επιστήμονες δεν είναι μόνο η υιοθέτηση συγκεκριμένων λέξεων, αλλά η πιθανή ομογενοποίηση της γλωσσικής επικοινωνίας, η οποία κατά κανόνα βασίζεται σε τόνους, προφορικές ιδιαιτερότητες και συναισθηματικές εκρήξεις — στοιχεία που δεν ταιριάζουν με τον «ουδέτερο» και ευγενικό τόνο του ChatGPT. 

Ήδη υπάρχουν έρευνες που δείχνουν πως όταν κάποιος μιλά με τρόπο που «μοιάζει με AI», γίνεται λιγότερο συμπαθής ή φαίνεται λιγότερο αξιόπιστος, ακόμη κι αν δεν χρησιμοποιεί κάποιο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης. Το πρόβλημα, σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν είναι απλώς ότι επηρεαζόμαστε — αλλά το πόσο βαθιά και προς ποια κατεύθυνση.

Η επανάληψη της ίδιας γλώσσας, η υπερβολική ευγένεια, η έλλειψη προσωπικής έκφρασης — όλα αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε μια απρόσωπη επικοινωνία. Και το πιο ανησυχητικό είναι ότι τα μελλοντικά μοντέλα θα εκπαιδεύονται με δεδομένα που ήδη έχουν επηρεαστεί από προηγούμενα AI.