Πέντε αναπάντητα ερωτήματα για το σχέδιο ειρήνης στη Γάζα που παρουσίασε ο Τραμπ: Τα σημεία-αγκάθια

Με ενθουσιασμό υποδέχτηκαν το σχέδιο ειρήνης για τη Γάζα που παρουσίασε ο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, παρουσία του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, εξασφαλίζοντας και την έγκριση του Ισραηλινού πρωθυπουργού.

Το σχέδιο, στην κατάρτιση και την υλοποίηση του οποίου έχει ρόλο ο Βρετανός πρώην πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ, δεν προβλέπει μόνο την κατάπαυση του πυρός στην πολύπαθη περιοχή και την επιστροφή των ομήρων, αλλά θέτει ένα πλαίσιο για το πώς θα διοικηθεί και θα ανοικοδομηθεί η Γάζα την επόμενη ημέρα.

Παρά τις θετικές αντιδράσεις των Ευρωπαίων ηγετών αλλά και μερίδας των αραβικών κρατών απέναντι στο σχέδιο 20 σημείων του Τραμπ, αξίζει να φωτιστούν ορισμένα «ανοιχτά σημεία» του σε σχέση με το πώς θα διαμορφωθούν οι ισορροπίες στο παλαιστινιακό ζήτημα στο εγγύς μέλλον.

Σε ανάλυση του Al Jazeera, παρουσιάζονται πέντε τέτοια «ανοιχτά σημεία» που αξίζει να προσεχθούν.

Πώς ακριβώς θα κυβερνηθεί η Γάζα;

Το σχέδιο προβλέπει μια «προσωρινή μεταβατική διακυβέρνηση» που θα αποτελείται από μια επιτροπή Παλαιστινίων τεχνοκρατών, μη πολιτικών προσώπων που θα ασκεί διοίκηση στη Γάζα.

Ωστόσο, δεν περιγράφει λεπτομερώς πώς θα σχηματιστεί αυτή η επιτροπή, ποιος θα επιλέξει τα μέλη της και εάν οι Παλαιστίνιοι θα έχουν κάποιο λόγο σε αυτό.

Επιπλέον, το σχέδιο αναφέρει ότι ο Τραμπ και ο Τόνι Μπλερ θα ηγηθούν μίας «επιτροπής ειρήνης» που θα επιβλέπει την επιτροπή διακυβέρνησης της Γάζας. Αλλά ο οδικός χάρτης δεν εξηγεί τη φύση της σχέσης μεταξύ αυτού του συμβουλίου και της παλαιστινιακής επιτροπής ή σε ποιο επίπεδο θα λαμβάνονται οι καθημερινές αποφάσεις.

Θα εμπλακεί η Παλαιστινιακή Αρχή;

Η πρόταση Τραμπ αναφέρει ότι οι μεταβατικές αρχές θα αναλάβουν τον έλεγχο της Γάζας μέχρι «να ολοκληρώσει η Παλαιστινιακή Αρχή το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεών της» και «να μπορέσει να ανακτήσει με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα τον έλεγχο της Γάζας».

Ο Νετανιάχου άλλωστε έχει ξεκαθαρίσει ότι -προς το παρόν- δεν θέλει κανένα ρόλο για την Παλαιστινιακή Αρχή στην επόμενη μέρα της Γάζας. «Εκτιμώ τη σταθερή σας θέση ότι η Παλαιστινιακή Αρχή δεν μπορεί να έχει κανένα ρόλο στη Γάζα χωρίς να υποστεί ριζική και πραγματική μεταμόρφωση», δήλωσε ο Νετανιάχου, απευθυνόμενος στον Τραμπ, κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου των δύο ηγετών στο Λευκό Οίκο.

Ωστόσο, παραμένει ασαφές σε τι ακριβώς συνίσταται αυτή η μεταρρύθμιση, ποιος θα πιστοποιήσει ότι η Παλαιστινιακή Αρχή «μεταρρυθμίστηκε» και πώς θα κριθεί ότι είναι έτοιμη να αναλάβει ρόλο στη διοίκηση της Γάζας.

Σημειώνεται ότι η διατύπωση του σχεδίου Τραμπ αντιμετωπίζει επιπλέον τη Γάζα ως ανεξάρτητη οντότητα, όχι ως μέρος της Παλαιστίνης, που πρέπει να ενοποιηθεί με το υπόλοιπο κατεχόμενο παλαιστινιακό έδαφος, παρά το γεγονός ότι προβλέπει τη δέσμευση του Ισραήλ πως «δεν θα προσαρτήσει» τη Γάζα.

Πώς θα σχηματιστεί η διεθνής δύναμη;

Το σχέδιο αναφέρει ότι θα συγκροτηθεί μια δύναμη που θα εγγυάται την ειρήνη και την ασφάλεια στη Γάζα, «μια προσωρινή Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης». Ωστόσο, δεν έχει διευκρινιστεί από πού θα προέρχεται αυτή η δύναμη, ποια θα είναι τα μέλη της και πώς θα επιλεγούν. Όπως και ποια θα είναι η εντολή της.

Δεν είναι σαφές ποιες χώρες είναι πρόθυμες να στείλουν στρατεύματα στη Γάζα ή ποιες θα ήταν αποδεκτές να συμμετάσχουν, βάσει του σχεδίου.

Η πρόταση επίσης δεν διευκρινίζει τις ευθύνες και τους κανόνες εμπλοκής των υποψήφιων ειρηνευτικών δυνάμεων.

Θα ενεργούσαν ως στρατός, αστυνομική δύναμη ή ομάδα παρατηρητών; Θα είχαν την εντολή να αντιμετωπίσουν τη Χαμάς; Θα μπορούσαν να πολεμήσουν τα ισραηλινά στρατεύματα για να προστατεύσουν τους Παλαιστίνιους, σε περίπτωση που το Ισραήλ παραβιάσει τους όρους κατάπαυσης του πυρός;

Πότε θα αποσυρθεί το Ισραήλ;

Η πρόταση αναφέρει ότι το Ισραήλ θα αποσυρθεί από τη Γάζα «βάσει προτύπων, ορόσημων και χρονοδιαγραμμάτων που συνδέονται με την αποστρατιωτικοποίηση».

Το διάταξη δεν ορίζει χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων ή σαφή ορόσημα για το πώς και πότε θα συμβεί. Κι ενώ η «αποστρατιωτικοποίηση» της Γάζας είναι μια διαδικασία πιο γενική και ασαφής, η παρουσία του ισραηλινού στρατού στον θύλακα είναι ένα πολύ συγκεκριμένο γεγονός.

Επιπλέον, αναφέρει ότι το Ισραήλ θα διατηρήσει μια «περίμετρο ασφαλείας» στη Γάζα μέχρι το έδαφος «να είναι κατάλληλα ασφαλές από οποιαδήποτε αναδυόμενη τρομοκρατική απειλή».

Αλλά δεν υπάρχει καμία πληροφορία για το ποιος θα αποφασίσει τελικά πότε θα πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις.

Τι θα γίνει με τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους;

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε τη Δευτέρα (29/9), ο Τραμπ δήλωσε ότι αρκετοί σύμμαχοι «αναγνώρισαν ανόητα το παλαιστινιακό κράτος... αλλά στην πραγματικότητα, νομίζω, το κάνουν αυτό επειδή έχουν κουραστεί πολύ από ό,τι συμβαίνει».

Η πρόταση αναφέρεται στην προοπτική της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης, μια διατύπωση όμως «κρυμμένη» πίσω από ένα τείχος ασάφειας, προϋποθέσεων και προδιαγραφών.

«Ενώ η ανασυγκρότηση της Γάζας θα προχωρά και όταν το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Παλαιστινιακής Αρχής υλοποιηθεί πιστά, οι συνθήκες μπορεί τελικά να έχουν δημιουργηθεί για μια αξιόπιστη πορεία προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και την κρατική υπόσταση, την οποία αναγνωρίζουμε ως την επιδίωξη του παλαιστινιακού λαού», αναφέρει το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ.

Έτσι, η ανάπτυξη της Γάζας και οι «μεταρρυθμίσεις» της Παλαιστινιακής Αρχής τίθενται ως όροι. Και ακόμη και τότε, οι συζητήσεις για ένα παλαιστινιακό κράτος «μπορεί» να βρίσκονται σε εξέλιξη. Δεν είναι εγγυημένες.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η πρόταση δεν αναγνωρίζει το «δικαίωμα» στην παλαιστινιακή κρατική υπόσταση. Αντίθετα, αναγνωρίζει την κρατική υπόσταση ως κάτι «που επιδιώκουν» οι Παλαιστίνιοι. Σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, κάτι τέτοιο έχει τη σημασία του.

Όπως και άλλα σημεία του σχεδίου για την ειρήνη στη Γάζα, έτσι και αυτό είναι γεμάτο από ασάφειες και αμφισημίες.