Βρώμη και κριθάρι: Οι φυτικές ίνες που θυμίζουν Ozempic στην απώλεια βάρους

Πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα δείχνουν πως συγκεκριμένα είδη ινών κρύβουν οφέλη που θυμίζουν φαρμακευτικές θεραπείες για τον διαβήτη και την απώλεια βάρους. Μελέτη σε πειραματόζωα έδειξε ότι οι β-γλυκάνες, ένα είδος διαλυτών ινών που βρίσκονται κυρίως στη βρώμη και στο κριθάρι, όχι μόνο βελτίωσαν τον έλεγχο του σακχάρου, αλλά συνέβαλαν και στη μείωση του σωματικού βάρους, ακόμα κι όταν τα πειραματόζωα κατανάλωναν δίαιτα πλούσια σε λιπαρά.

Γιατί δεν είναι όλες οι φυτικές ίνες ίδιες

Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από πανεπιστήμια της Αριζόνα και της Βιέννης, έδειξε ότι μέσα σε διάστημα 18 εβδομάδων τα ζώα που έπαιρναν β-γλυκάνες παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά λίπους σε σύγκριση με όσα κατανάλωναν άλλες μορφές ινών, όπως δεξτρίνη σίτου, πηκτίνη ή ανθεκτικό άμυλο. Παρόλο που όλες επηρέασαν τον μικροβιακό πληθυσμό του εντέρου, μόνο οι β-γλυκάνες συνδέθηκαν με πραγματική απώλεια βάρους. Το εύρημα αυτό ενισχύει την άποψη ότι δεν έχουν όλες οι φυτικές ίνες τον ίδιο ρόλο στον μεταβολισμό, κάτι που μέχρι τώρα συχνά παραβλεπόταν.

Όπως διαβάζουμε στο Science Alert, οι φυτικές ίνες αποτελούν τροφή για τα συμβιωτικά βακτήρια του εντέρου και θεωρούνται απαραίτητες για τη συνολική υγεία. Ωστόσο, μόνο το 5% των Αμερικανών καταναλώνει τις συνιστώμενες ποσότητες, που κυμαίνονται στα 25–30 γραμμάρια την ημέρα. Για να καλυφθεί αυτό το κενό, η βιομηχανία τροφίμων έχει στραφεί σε συμπληρώματα και σε προϊόντα με «αόρατες ίνες», χωρίς να είναι πάντοτε ξεκάθαρο ποιο είδος αποδίδει τα καλύτερα αποτελέσματα. Η συγκεκριμένη μελέτη ξεχωρίζει, επειδή συνέκρινε ταυτόχρονα διαφορετικές κατηγορίες ινών στο ίδιο πλαίσιο, αναδεικνύοντας τις β-γλυκάνες ως την πιο αποτελεσματική επιλογή.

Η δράση των β-γλυκανών στο έντερο

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο στη μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Journal of Nutrition ήταν ότι η κατανάλωση β-γλυκανών αύξησε τον αριθμό ενός συγκεκριμένου βακτηρίου στο έντερο, του Ileibacterium, το οποίο και παλιότερα είχε συνδεθεί με την απώλεια βάρους. Τα ποντίκια που λάμβαναν το συγκεκριμένο είδος ινών άρχισαν να χάνουν κιλά πριν καν περάσουν δέκα εβδομάδες, κάτι που δεν παρατηρήθηκε με καμία άλλη μορφή ίνας. Το αποτέλεσμα αυτό φαίνεται να σχετίζεται με την αυξημένη παραγωγή βουτυρικού οξέος, ενός μεταβολίτη που δημιουργείται όταν τα μικρόβια διασπούν τις ίνες.

Το βουτυρικό οξύ παίζει ρόλο-κλειδί στην απελευθέρωση της ορμόνης GLP-1, η οποία ρυθμίζει την έκκριση ινσουλίνης και την όρεξη. Πρόκειται για τον ίδιο βιολογικό μηχανισμό που μιμούνται φάρμακα όπως το Ozempic, τα οποία έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλή για τον έλεγχο του βάρους και του διαβήτη. Το γεγονός ότι οι β-γλυκάνες μπορούν να ενεργοποιήσουν φυσικά αυτήν τη διαδικασία δημιουργεί ελπίδες για διατροφικές λύσεις με παρόμοια αποτελέσματα.

Από τα πειραματόζωα στους ανθρώπους: το επόμενο βήμα

Οι ερευνητές πάντως τονίζουν ότι τα αποτελέσματα προέρχονται από έρευνες σε ζώα και δεν μπορούν ακόμη να μεταφερθούν αυτούσια στους ανθρώπους. Παράλληλα, τα πιθανά οφέλη των β-γλυκανών δεν φαίνεται να περιορίζονται μόνο στην όρεξη ή στο σάκχαρο, αλλά ίσως περιλαμβάνουν και βελτίωση της λειτουργίας του εντερικού φραγμού ή της υγείας οργάνων π.χ. του ήπατος. Χρειάζονται λοιπόν περισσότερες έρευνες σε κλινικό στάδιο, όμως η κατεύθυνση που δείχνουν τα δεδομένα είναι ξεκάθαρη: δεν είναι όλες οι ίνες ίδιες και κάποιες από αυτές, όπως οι β-γλυκάνες, μπορεί να αποδειχθούν πολύτιμο εργαλείο στη διαχείριση βάρους και στη ρύθμιση του μεταβολισμού.