Τα ελληνοτουρκικά ξανά στον «πάγο»: Νέα δεδομένα μετά τη Νέα Υόρκη και στη σχέση Μητσοτάκη-Ερντογάν
Παγίδες αλλά και ευκαιρίες επιχειρεί να εντοπίσει η ελληνική διπλωματία στην επόμενη μέρα των ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά τη Νέα Υόρκη με τις ακριβείς συντεταγμένες πάντως να βρίσκονται ακόμη υπό διαμόρφωση.
Τον τόνο είχαν δώσει σωρευτικά πρωτοβουλίες και εξελίξεις τους προηγούμενους μήνες, που σταδιακά μετατόπισαν το κέντρο βάρους από τον συντεταγμένο διάλογο στην ελεγχόμενη ένταση. Ο Εθνικός Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, η χωροθέτηση των θαλασσίων πάρκων, το ηλεκτρικό καλώδιο, αλλά και η πρόσφατη συμφωνία με τη Chevron ενόχλησαν την Άγκυρα, που φαίνεται ότι είχε εσφαλμένα ερμηνεύσει τη Διακήρυξη των Αθηνών ως την απαρχή μιας περιόδου συνειδητής αποχής της Αθήνας από την άσκηση τω κυριαρχικών της δικαιωμάτων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Εξάλλου, στη σταδιακή επαναφορά της Τουρκίας στο γνωστό μοτίβο της αναθεωρητικής ατζέντας με κύριο όχημα τη «γαλάζια πατρίδα» θα πρέπει να αναζητηθεί η αρχή του τέλους της περιόδου των «ήρεμων νερών». Η navtex της αποστρατικοποίησης 21ενός νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, αλλά και ο σφιχτός εναγκαλισμός του Χαλίφα Χαφτάρ, ώστε να προσχωρήσει και η Ανατολική Λιβύη στο παράνομο και άκυρο τουρκολιβυκό μνημόνιο εξελήφθησαν από την Αθήνα ως επιθετικές ενέργειες, ξένες προς το πνεύμα του Βίλνιους, που ενεργοποίησε εκ νέου τον Ελληνοτουρκικό διάλογο.
Τα νέα δεδομένα μετά από τη Νέα Υόρκη
Τα νέα δεδομένα φαίνεται ότι επιβεβαιώνουν ραντεβού, που έγιναν και…δεν έγιναν τις τελευταίες ημέρες στην αντίπερα ακτή του Ατλαντικού. Από τη μία πλευρά η ακύρωση στο παρά ένα της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη κατέδειξε με ένα μάλλον αιφνιδιαστικό τρόπο τα όρια της ελληνοτουρκικής προσέγγισης. Από την άλλη η εγκάρδια επαφή Τραμπ – Ερντογάν στο Λευκό Οίκο είναι σαφές ότι τονώνει την αυτοπεποίθηση της Τουρκίας. Το εάν θα επιχειρήσει ο Ερντογάν να δοκιμάσει τις αντοχές της Ελλάδος και κατ' επέκταση των συμμάχων του διαταράσσοντας τις ισορροπίες στην νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ είναι κάτι που θα φανεί στο αμέσως προσεχές διάστημα. Από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε εκ νέου την Τουρκία να άρει το casus belli εναντίον της χώρας μας υπογραμμίζοντας το σταθεροποιητικό ρόλο της Ελλάδος στην Ανατολική Μεσόγειο. «Ο δρόμος προς τα εμπρός είναι ο διάλογος, όχι η γλώσσα των όπλων» διεμήνυσε ο πρωθυπουργός και ξεκαθάρισε πως η αλλαγή συνόρων διά της βίας δεν είναι αποδεκτός τρόπος επίλυσης των διεθνών διαφορών.
Συνάντηση στο... μέλλον
Στην Αθήνα, πάντως, ανώτερη κυβερνητική πηγή δεν θεωρεί πως ο Τούρκος πρόεδρος εξήλθε του Λευκού Οίκου με μία λευκή επιταγή στο χέρι για την Ανατολική Μεσόγειο. Ανησυχία δεν φαίνεται να υπάρχει και ως προς την προοπτική της επανένταξης των Τούρκων στο πρόγραμμα των F35, καθώς στην κυβέρνηση θεωρούν πως ο Ερντογάν δεν απέσπασε στο Λευκό Οίκο τίποτε περισσότερο ευχολόγια και μία καλή προαίρεση. Πάντως, αυτό που καθίσταται ολοένα και πιο σαφές είναι πως πλέον δεν υπάρχει Οδικός Χάρτης ελληνοτουρκικών επαφών για το προβλεπτό μέλλον. Μολονότι, η ελληνική πλευρά δεν δείχνει διατεθειμένη να εγκαταλείψει το διάλογο η προοπτική ενός επόμενου ραντεβού Μητσοτάκη – Ερντογάν είναι στον αέρα, πολλώ μάλλον, που κατά τη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας την ερχόμενη Πέμπτη στην Κοπεγχάγη, η γείτονα θα εκπροσωπηθεί εκτός σοβαρού απροόπτου από τον Χακάν Φιντάν.
Τέλος η εποχή των πυκνών ραντεβού
Ελλάδα και Τουρκία οδηγούνται μοιραία σε μία περίοδο παράλληλων δρόμων, όπου το μοτίβο των πυκνών ελληνοτουρκικών ραντεβού του προηγούμενου χρονικού διαστήματος θα αποτελέσει λογικά παρελθόν. Σαφές είναι, επίσης, πως οι προτεραιότητες και στις δύο πρωτεύουσες κείνται μακριά από την προώθηση του μεταξύ τους διαλόγου, αλλά δεν αποκλείεται να φέρει εκ νέου τους δύο γείτονες σε τροχιά αντιπαράθεσης.
Το c est la vie του Μητσοτάκη είναι ένα σινιάλο ότι η Αθήνα θα επιδιώξει στο αμέσως προσεχές διάστημα την επανέναρξη του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά και την ταχεία προώθηση της συμφωνίας με τη Chevron. Το βλέμμα της Άγκυρας είναι στραμμένο στη Μέση Ανατολή, στη Συρία και τη Γάζα, αλλά το ενεργειακό καζάν καζάν του Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο προμηνύει κλιμάκωση, η ένταση της οποίας μένει να φανεί τους επόμενους μήνες. Οι ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή θα επηρεάσουν το ελληνοτουρκικό ισοζύγιο, ωστόσο, οι διμερείς σχέσεις ανέκαθεν αναπτύσσουν τη δική τους δυναμική.
