Τριμερής για το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου και Ε.Ε. με ανοιχτούς λογαριασμούς και καθυστερήσεις

Η νέα τριμερής Ελλάδας – Κύπρου – Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 12 Νοεμβρίου έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Οι εκκρεμότητες γύρω από το concession agreement, τα τέλη χρήσης δικτύου και η μη αναγνώριση δαπανών του ΑΔΜΗΕ  ύψους 250 εκατ. ευρώ, δημιουργούν έντονο προβληματισμό για την πορεία και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του στρατηγικού αυτού έργου.

Νέα πολιτική τηλεδιάσκεψη με ανοιχτά μέτωπα

Η τριμερής συνάντηση  θα φέρει στο ίδιο «τραπέζι» τον υπουργό Ενέργειας της Ελλάδας Σταύρο Παπασταύρου , τον Κύπριο ομόλογό του Γιώργο Παπαναστασίου και τον Επίτροπο Ενέργειας της Ε.Ε. Νταν Γιόργκεσνσεν. Παρά τα αλλεπάλληλα βήματα συνεννόησης, οι καθυστερήσεις παραμένουν, και σύμφωνα με έγκυρες πηγές, δεν έχει εγκριθεί ακόμη το concession agreement,  ένα κρίσιμο έγγραφο για τον προσδιορισμό και την έγκριση του λειτουργικού κόστους.

Τα «αγκάθια» του έργου

Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυπριακή κυβέρνηση δεν έχει ακόμη διαθέσει τα 25 εκατ. ευρώ για τα τέλη χρήσης δικτύου του 2025, ενώ εκκρεμεί και η προσφυγή του ΑΔΜΗΕ για την αναγνώριση δαπανών ύψους 250 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, η εταιρεία Nexans, που έχει αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου, δεν πρόκειται να πληρωθεί περαιτέρω όσο όλα αυτά τα ζητήματα παραμένουν ανοιχτά.

Τα προβλήματα δεν εντοπίζονται μόνο στη Λευκωσία. Και στην Αθήνα η απόφαση της ΡΑΑΕΥ για τον καθορισμό των τελών χρήσης δικτύου δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, γεγονός που καθυστερεί την είσπραξη των τελών για το 2025 από τους Έλληνες καταναλωτές.

Όσο για τη φημολογία περί αύξησης μετοχικού κεφαλαίου του ΑΔΜΗΕ, δεν υπάρχει επίσημη επιβεβαίωση. Ωστόσο, πηγές με γνώση των σχεδίων του Διαχειριστή αναφέρουν ότι για να προχωρήσουν οι μεγάλες επενδύσεις του αναπτυξιακού προγράμματος, θα χρειαστούν σημαντικά νέα κεφάλαια.

Η στήριξη των ΗΠΑ 

Ένα διακριτικό αλλά σαφές μήνυμα στήριξης των ΗΠΑ στο έργο του Great Sea Interconnector φαίνεται να στέλνει το κοινό ανακοινωθέν του σχήματος «3+1» (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ με τη συμμετοχή των ΗΠΑ). Η αναφορά στα «έργα διασυνδεσιμότητας» της περιοχής ερμηνεύεται ως έμμεση επιβεβαίωση του αμερικανικού ενδιαφέροντος για την προώθηση ενεργειακών projects που ενισχύουν τη συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ήταν η πρώτη συνεδρίαση μετά από σχεδόν πέντε χρόνια αδράνειας, καθώς το σχήμα είχε «παγώσει» από το 2019. Παρότι ο Great Sea Interconnector (GSI)  δεν κατονομάζεται ρητά –όπως θα επιθυμούσαν Αθήνα και Λευκωσία– η αναφορά σε «ευρύτερα έργα περιφερειακής διασυνδεσιμότητας» θεωρείται η μέγιστη δυνατή στήριξη που μπορούσαν να εξασφαλίσουν αυτή τη στιγμή από την Ουάσγκτον.

Η επίμαχη φράση του ανακοινωθέντος αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «οι Υπουργοί επαναβεβαίωσαν τη στήριξή τους σε ευρύτερα έργα περιφερειακής διασυνδεσιμότητας, τόσο σε αυτά που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη όσο και σε μελλοντικά, στο πλαίσιο του Διαδρόμου Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης· στην ανάπτυξη της ενέργειας· και στη συνεργασία για την προστασία των ενεργειακών υποδομών».

Αθήνα και Λευκωσία κρατούν την αναφορά αυτή ως σημαντική ένδειξη αμερικανικής «κάλυψης» για την προώθηση του έργου. Άλλωστε, το Ισραήλ είχε εντάξει από τον περασμένο Μάιο το τμήμα Κύπρος–Ισραήλ στον Διάδρομο IMEC, με την προσδοκία ότι ο αμερικανικός παράγοντας θα δει θετικά και το υπόλοιπο σκέλος του GSI.

Το πιο ουσιαστικό, όμως, μήνυμα είναι η επανεκκίνηση του σχήματος «3+1». Έπειτα από χρόνια σιωπής, το σχήμα αναβιώνει και προγραμματίζει νέα συνεδρίαση, ανοίγοντας ξανά έναν δίαυλο συντονισμού μεταξύ των τεσσάρων πλευρών – με την Τουρκία εκτός κάδρου, όπως και στην πρωτοβουλία P-TEC. Ένα γεγονός που δίνει στην Ελλάδα ένα ακόμα προνομιακό διπλωματικό πεδίο στην Ανατολική Μεσόγειο.