Κυδώνι: Ο «χρυσός καρπός» που άφησε ιστορία και αρώματα
Ωμό το κυδώνι σπάνια τρώγεται, αφού είναι στυφό και σκληρό. Όμως στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική μεταμορφώνεται.
Το κυδώνι, ο καρπός με το χαρακτηριστικό χρυσοκίτρινο χρώμα και το μεθυστικό άρωμα, επιστρέφει κάθε φθινόπωρο για να μας θυμίσει πως η γεύση δεν είναι πάντα αυτονόητη· πολλές φορές κρύβει ιστορία, συμβολισμούς και παράδοση.
Από την αρχαία Κυδωνία μέχρι τα γαμήλια έθιμα
Η ονομασία του δεν είναι τυχαία. Το «κυδώνιο μῆλον» πήρε το όνομά του από την Κυδωνία της Κρήτης (σημερινά Χανιά), όπου καλλιεργούνταν εκτενώς. Στην αρχαία Ελλάδα, το κυδώνι θεωρούνταν σύμβολο αγάπης, γονιμότητας και ευτυχίας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε γάμους προσφερόταν στους νεόνυμφους ως ευλογία για καλή τύχη και μακροζωία.
Οι Ρωμαίοι το αφιέρωσαν στη θεά Αφροδίτη, κάνοντας το φρούτο ακόμη πιο συνδεδεμένο με τον έρωτα και την ομορφιά. Και αν σκεφτούμε το άρωμά του, που ακόμα και σήμερα γεμίζει τα δωμάτια όταν το αφήσεις πάνω σε ένα τραπέζι, η σύνδεση με τον αισθησιασμό μοιάζει σχεδόν αυτονόητη.
Σκληρό στην αφή, θησαυρός στη γεύση
Ωμό το κυδώνι σπάνια τρώγεται, αφού είναι στυφό και σκληρό. Όμως στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική μεταμορφώνεται. Από το διάσημο γλυκό του κουταλιού και την κλασική μαρμελάδα, μέχρι τον κυδωνόπαστο που θυμίζει λουκούμι, το φρούτο αυτό δίνει γλυκές συγκινήσεις.
Στην ελληνική κουζίνα βρίσκει θέση και δίπλα στο κρέας, ειδικά με χοιρινό ή αρνί, όπου η γλυκόξινη γεύση του ισορροπεί τέλεια με τα αρώματα των μπαχαρικών. Ένα «κυδωνάτο» φαγητό, όπως το έλεγαν οι παλιοί, ήταν πάντα δείγμα γιορτής.
Η διατροφική του αξία
Το κυδώνι δεν είναι μόνο θέμα γεύσης αλλά και υγείας. Με λίγες θερμίδες (περίπου 50 ανά 100 γραμμάρια), πλούσιο σε βιταμίνη C, φυτικές ίνες και πηκτίνη, βοηθά στην καλή λειτουργία του εντέρου, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και στη ρύθμιση χοληστερίνης και σακχάρου.
Παραδοσιακά, το αφέψημα από φύλλα κυδωνιάς χρησιμοποιούνταν κατά του βήχα και για γαστρεντερικές ενοχλήσεις, επιβεβαιώνοντας τη θέση του στην ελληνική λαϊκή ιατρική.
Το κυδώνι σήμερα
Αν και συχνά παραγκωνίζεται μπροστά σε πιο εύκολα καταναλώσιμα φρούτα, το κυδώνι εξακολουθεί να έχει φανατικούς λάτρεις. Είναι ο καρπός που «αρωματίζει» την παράδοση, ενώ ταυτόχρονα δίνει στην κουζίνα μοναδικές δυνατότητες. Από το βάζο με το γλυκό μέχρι μια μοντέρνα γκουρμέ συνταγή, ο «χρυσός καρπός» του φθινοπώρου αποδεικνύει ότι η αξία του παραμένει διαχρονική.
