Κριτσίνια εκατομμυρίων: Σκλαβενίτης & Lidl στα χαρακώματα για τα πρόστιμα-Παραπλανούν τους πελάτες;

Σε μία εξέλιξη που πυροδοτεί συζητήσεις στην αγορά τροφίμων και στο ευρύ κοινό, η Διϋπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) επέβαλε συνολικά πρόστιμα ύψους 2,245.340 ευρώ στις αλυσίδες Lidl και Σκλαβενίτης, ως αποτέλεσμα ελέγχων για παραβάσεις του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους και ιδιαίτερα για παραβάσεις του Κώδικα Δεοντολογίας.

Συγκεκριμένα:

• Στα Lidl επιβλήθηκε πρόστιμο 805.340 €, λόγω παραβάσεων του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους.
• Στη Σκλαβενίτης, το πρόστιμο ανέρχεται σε 1,440,000 €, και βασίζεται σε αξιολόγηση ότι παραβίασε τον Κώδικα Δεοντολογίας.

Ο έλεγχος της ΔΙΜΕΑ που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Αυγούστου, σχετικά με το πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους των επιχειρήσεων για τον μήνα Μάιο, έχει ολοκληρωθεί και έφερε στο φως νέες παραβάσεις σε σούπερ μάρκετ. Σε ορισμένες επιχειρήσεις επιβλήθηκαν πρόστιμα, τα οποία δεν ξεπερνούν τις 50.000 ευρώ ανά περίπτωση. Βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, οι επωνυμίες τους δεν δημοσιοποιούνται.

Οι αντιδράσεις 

Από την πλευρά της, η Σκλαβενίτης αρνείται κατηγορηματικά ότι έχει κάνει οτιδήποτε παράνομο. Σε ανακοίνωση προς πελάτες και συνεργάτες, χαρακτηρίζει το πρόστιμο ως «παράλογο και πρωτοφανές», και δηλώνει ότι η ΔΙΜΕΑ ενεργεί με «αυθαίρετη και εσφαλμένη εκτίμηση».

Στην ανακοίνωση υποστηρίζεται ειδικότερα ότι:

• Ο έλεγχος στηρίχθηκε σε 36 ταμπελάκια τιμών στο κατάστημα της Νέας Χαλκηδόνας.
• Η ΔΙΜΕΑ κατήγγειλε ότι υπήρχε η ένδειξη «ΑΡΧΙΚΗ ΤΙΜΗ», παρότι στην πραγματικότητα η εταιρεία υποστηρίζει ότι είχε απλώς την ένδειξη ΑΤ (με πολύ μικρούς χαρακτήρες), για εσωτερική χρήση.
• Επιπλέον, η χρήση κίτρινου χρώματος στα ταμπελάκια τιμών επικρίθηκε ως ενδεχομένως παραπλανητική , η Σκλαβενίτης αντιτείνει ότι το κίτρινο χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια, ως τεχνικό μέσο για να διακρίνουν εύκολα οι πελάτες τις χαμηλές τιμές.

Η εταιρεία αναφέρει ότι θα ασκήσει όλα τα ένδικα μέσα, επιδιώκοντας την ακύρωση του προστίμου και νομικές ενέργειες κατά των «υπευθύνων».

Έντονη ανακοίνωση από τα Lidl

Έντονη η ανακοίνωση από την Lidl Ελλάς που αμφισβητεί ευθέως τον τρόπο με τον οποίο ελέγχθηκαν «32 προϊόντα σε σύνολο 510» προαναγγέλοντας ότι θα εξαντλήσει όλα τα νομικά μέτρα που προβλέπονται προκειμένου να προσβάλει το «άδικο και αυθαίρετο πρόστιμο». Τι υποστηρίζει η εταιρεία: 

• Ο έλεγχος ξεκίνησε το 2024 και το πρόστιμο βασίζεται σε μία νομική βάση που έχει καταργηθεί, είναι μη εφαρμόσιμη και ασαφής.
• Η εταιρεία τον τελευταίο χρόνο άφησε αμετάβλητες τις τιμές σε πάνω από 1.000 προϊόντα και μείωσε τις τιμές σε περισσότερα από 500.
• Η εταιρεία δεν δέχεται κατηγορίες και πρακτικές που απαξιώνουν τις προσπάθειές της
• Η εταιρεία θα παραμείνει στο πλευρό των Ελλήνων καταναλωτών με διαφάνεια, αξιοπιστία και σεβασμό στην αξία του κάθε ευρώ. 

Τι είναι αυτός ο «Κώδικας Δεοντολογίας» που επικαλείται η ΔΙΜΕΑ

Ο όρος «Κώδικας Δεοντολογίας» δεν είναι αφηρημένος, στην πράξη αναφέρεται στον Κώδικα Δεοντολογίας για τις εκπτώσεις, τις προσφορές και τις ανακοινώσεις μείωσης τιμής, που θεσπίστηκε ως υπουργική απόφαση και τέθηκε σε εφαρμογή το 2025.

Βασικά σημεία του Κώδικα:

• Ο Κώδικας επιδιώκει να αποτρέψει παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές στην ενημέρωση των καταναλωτών για τιμές, εκπτώσεις και προσφορές.
• Ένα κεντρικό κριτήριο είναι ότι η «αρχική τιμή» από την οποία υπολογίζεται η έκπτωση πρέπει να ανταποκρίνεται στην κατώτερη πραγματική τιμή του προϊόντος τις τελευταίες 30 ημέρες,  ώστε να αποφεύγονται εκπτώσεις που βασίζονται σε «φουσκωμένες» αρχικές τιμές.
• Ο Κώδικας εισάγει αυστηρούς ελέγχους και προβλέπει πρόστιμα που φτάνουν έως 1,5 εκατ. ευρώ, με δυνατότητα αυξημένων κυρώσεων (έως και 3 εκατ.) σε περίπτωση υποτροπής.
• Επίσης, προβλέπεται ότι οι εταιρείες πρέπει να αναρτούν τον Κώδικα στα καταστήματα ή στα σημεία (φυσικά ή ηλεκτρονικά) ώστε να είναι ορατός και κατανοητός από τον καταναλωτή.
• Έτσι, όταν η ΔΙΜΕΑ αναφέρει «παραβάσεις του Κώδικα Δεοντολογίας», εννοεί ότι θεωρεί πως η εταιρεία προέβη σε μορφές πληροφόρησης τιμών ή επισημάνσεων που θεωρούνται παραπλανητικές ή μη σύμφωνες με τους εν λόγω κανόνες.

Η ουσία της αντιπαράθεσης: εξουσία, διαφάνεια και αξιοπιστία

Στο κέντρο της αντιπαράθεσης βρίσκονται τρία κρίσιμα στοιχεία:

Δύναμη ελέγχου και κρατική παρέμβαση

Η κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να αυστηροποιήσει τη συμμόρφωση στην αγορά τροφίμων, ειδικά σε μια περίοδο με αυξημένες πιέσεις τιμών. Ο υπουργός Ανάπτυξης υπογράμμισε ότι «ο νόμος είναι νόμος και ισχύει για όλους».
Από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες του λιανεμπορίου (όπως η Σκλαβενίτης και η Lidl Ελλάς) υποστηρίζουν ότι τέτοιου είδους έλεγχοι, και κυρίως η ερμηνεία του Κώδικα, μπορεί να οδηγήσουν σε υπερβολικές απαιτήσεις ή καταχρηστικές κυρώσεις.

Διαφάνεια και εμπιστοσύνη καταναλωτή

Ο ίδιος ο σκοπός του Κώδικα είναι να ενισχύσει την εμπιστοσύνη του κοινού: να μην αισθάνεται ότι παραπλανιέται από διαφημίσεις, «ψεύτικες» εκπτώσεις ή κρυφές επισημάνσεις.
Η Σκλαβενίτης όμως ισχυρίζεται ότι οι πρακτικές της ήταν νόμιμες, δοκιμασμένες και πως είχε ακόμη και έγκριση από αρμόδιες αρχές για τις συγκεκριμένες επισημάνσεις. Σε ανάλογο μήκος κύματος και η Lidl αμφισβητεί ευθέως την πρακτική των ελέγχων που οδήγησαν στο πρόστιμο. 

Δικαίωμα υπεράσπισης & δίκη εντυπώσεων

Η Σκλαβενίτης όπως και η Lidl Ελλάς δεν αρκείται σε άμυνα· προαναγγέλλει νομικές κινήσεις κατά παντός υπευθύνου και μεταφέρει τον πόλεμο της αντιπαράθεσης και στα καταστήματα, κοινοποιώντας την ανακοίνωση προς πελάτες και συνεργάτες.
Η ΔΙΜΕΑ (και μέσω του Υπουργείου) ανταποκρίνεται με αποφασιστικότητα και αποδίδει το μήνυμα ότι η αγορά δεν θα ανεχθεί ασυδοσία.

Αυτό που απομένει είναι να δούμε πώς θα εξελιχθεί η σύγκρουση στα δικαστήρια αν θα δικαιωθεί η Σκλαβενίτης ή η Lidl Ελλάς, αν θα επιβληθούν πρόσθετες κυρώσεις, και πώς αυτές οι νομικές μάχες θα διαμορφώσουν τις πρακτικές τιμολόγησης και την εμπιστοσύνη του καταναλωτή στην αγορά.