Ακρίβεια: Το νέο μέτρο που αναστατώνει τα σούπερ μάρκετ και μπερδεύει τους καταναλωτές
Παράγοντες των σούπερ μάρκετ προειδοποιούν ότι το μέτρο μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα: να πιεστούν οι ίδιοι οι παραγωγοί για χαμηλότερες τιμές, καθώς οι λιανέμποροι θα γνωρίζουν τις τιμές των ανταγωνιστών.
Με στόχο τη διαφάνεια στις τιμές και τον περιορισμό των αδικαιολόγητων ανατιμήσεων, το Υπουργείο Ανάπτυξης ετοιμάζει ρύθμιση που θα υποχρεώνει τα σούπερ μάρκετ να αναγράφουν την αρχική τιμή παραγωγού ή βιομηχανίας στα προϊόντα – ανάλογα αν πρόκειται για νωπά ή συσκευασμένα είδη.
Το μέτρο θα ενεργοποιείται όταν εντοπίζονται αυξήσεις που κρίνονται μη δικαιολογημένες, με βάση τους ελέγχους του Παρατηρητηρίου Τιμών. Οι κατηγορίες προϊόντων θα καθορίζονται με υπουργική απόφαση, ενώ η διάταξη θα περιλαμβάνεται στο νέο νομοσχέδιο για τη νέα Αρχή Προστασίας Καταναλωτή και Εποπτείας της Αγοράς, όπως προανήγγειλε ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος στον ΑΝΤ1.
«Όχι παντού – μόνο όπου υπάρχουν υπερβολές»
Όπως εξήγησε ο Τάκης Θεοδωρικάκος στόχος είναι να ασκηθεί πίεση στους «ενδιάμεσους» της αγοράς, ώστε να σταματήσει το φαινόμενο ένα προϊόν να φτάνει στο ράφι με πολλαπλάσια τιμή από αυτή που έχει στο χωράφι ή στο εργοστάσιο.
«Η υποχρέωση θα αφορά μόνο προϊόντα στα οποία παρατηρούνται αδικαιολόγητες ανατιμήσεις που μπορεί να υποκρύπτουν αισχροκέρδεια. Δεν θέλουμε να επιβαρύνουμε την αγορά με περιττή γραφειοκρατία», τόνισε χαρακτηριστικά.
Οι αντιδράσεις της αγοράς – «Μέτρο επικοινωνιακό, όχι ουσιαστικό»
Η ανακοίνωση, ωστόσο, αιφνιδίασε τον κλάδο των σούπερ μάρκετ. Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για επικοινωνιακό μέτρο, με τεχνικές και πρακτικές δυσκολίες εφαρμογής.
«Στην ουσία, καλούμαστε να αποκαλύψουμε μέρος της εμπορικής μας πολιτικής, κάτι που απαγορεύεται από τη νομοθεσία περί ανταγωνισμού», σχολιάζουν χαρακτηριστικά.
Ποια τιμή θα γράφεται; Του παραγωγού ή του συσκευαστηρίου;
Οι απορίες πολλές: Για παράδειγμα, στα νωπά προϊόντα όπως τα πορτοκάλια, παρεμβάλλονται πολλοί κρίκοι — από τον καλλιεργητή, τον συλλέκτη και το συσκευαστήριο, μέχρι τον χονδρέμπορο και το σούπερ μάρκετ.
«Ποια θεωρείται αρχική τιμή; Αυτή του παραγωγού ή του συσκευαστηρίου;» διερωτάται αναλυτής της αγοράς. Επικεφαλής μεγάλης αλυσίδας μιλώντας στο flash.gr συμπληρώνει: «Αν αγοράζουμε ντομάτες από πέντε παραγωγούς, ποια τιμή θα γράφουμε; Τον μέσο όρο;».
Ο φόβος πίεσης προς τους παραγωγούς
Επιπλέον, αν αναγράφεται η τιμή παραγωγού, θα πρέπει –λένε οι εκπρόσωποι των αλυσίδων– να περιλαμβάνει και ΦΠΑ, ώστε να υπάρχει συγκρίσιμο μέγεθος με την τελική λιανική.
Κάποιοι, μάλιστα, προειδοποιούν ότι το μέτρο μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα: να πιεστούν οι ίδιοι οι παραγωγοί για χαμηλότερες τιμές, καθώς οι λιανέμποροι θα γνωρίζουν τις τιμές των ανταγωνιστών.
Για τα συσκευασμένα προϊόντα, το μέτρο «δεν λέει τίποτα»
Στα τυποποιημένα προϊόντα, η αναγραφή της τιμής του προμηθευτή θεωρείται ανώφελη, αφού η τελική τιμή στο ράφι καθορίζεται από εκπτώσεις και εμπορικές συμφωνίες που δεν αποκαλύπτονται δημόσια. «Η αναγραφή απλώς θα δημιουργήσει σύγχυση, χωρίς ουσιαστικό όφελος για τον καταναλωτή», σημειώνουν παράγοντες της αγοράς.
Ο πληθωρισμός κάτω από 2%, αλλά η ακρίβεια επιμένει
Το μέτρο έρχεται σε μια περίοδο όπου, παρά τη μείωση του πληθωρισμού στο 1,9% –για πρώτη φορά κάτω από 2% από τον Σεπτέμβριο του 2023–, η δυσαρέσκεια στα νοικοκυριά παραμένει έντονη. Η κυβέρνηση φαίνεται να αναζητά τρόπους να ανακόψει το κύμα ακρίβειας, αλλά και να προλάβει νέα ανατιμητικά φαινόμενα.
Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο η Τράπεζα της Ελλάδος όσο και η Oxford Economics εκφράζουν επιφυλάξεις: «Είναι νωρίς να πούμε ότι νικήθηκε ο πληθωρισμός. Η πτώση μπορεί να είναι συγκυριακή», αναφέρει η Oxford Economics, προβλέποντας ότι ο δείκτης θα παραμείνει πάνω από το 2% τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 2026.
