Διατροφή και υγεία: Γιατί τα υπερεπεξεργασμένα προϊόντα κρύβουν μεγάλους κινδύνους

Η κατανάλωση τροφίμων που έχουν υποστεί εκτεταμένη επεξεργασία στη βιομηχανία είναι πιο διαδεδομένη από ποτέ. Στα ράφια των σουπερμάρκετ ξεχωρίζουν τα γρήγορα γεύματα, τα έτοιμα σνακ, τα δημητριακά με ζάχαρη και τα κατεψυγμένα φαγητά που υπόσχονται ευκολία. Ωστόσο σε μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nutrition and Metabolism αναφέρεται ότι η εν λόγω «ευκολία» συνοδεύεται από βαρύ κόστος για την υγεία, καθώς σχετίζεται με φλεγμονές, περιττά κιλά και αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας.

Φλεγμονή και καρδιαγγειακοί κίνδυνοι

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο McMaster διερεύνησαν  τη σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και τους δείκτες χρόνιων ασθενειών. Στη μελέτη συμμετείχαν περισσότεροι από 6.000 ενήλικες, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε εξετάσεις για βάρος, περίμετρο μέσης, πίεση, χοληστερίνη, ινσουλίνη και άλλους βιοδείκτες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ξεκάθαρα ότι όσοι προτιμούσαν περισσότερα τέτοια προϊόντα είχαν χειρότερους δείκτες υγείας.

Οπως γράφεται στο The Brighter Side News, οι εθελοντές με τη μεγαλύτερη κατανάλωση εμφάνισαν αυξημένο δείκτη μάζας σώματος, μεγαλύτερη περίμετρο μέσης και υψηλότερη αρτηριακή πίεση. Οι αιματολογικές εξετάσεις αποκάλυψαν αυξημένα τριγλυκερίδια, περισσότερη ινσουλίνη και χαμηλότερα επίπεδα «καλής» χοληστερίνης. 

Κομβικό εύρημα ήταν τα αυξημένα επίπεδα φλεγμονής. Οι συμμετέχοντες που έτρωγαν περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είχαν υψηλότερα επίπεδα της πρωτεΐνης CRP, αλλά και αυξημένα λευκά αιμοσφαίρια. Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι ο οργανισμός φαίνεται να «αντιλαμβάνεται» αυτά τα προϊόντα σαν ξένο σώμα, πυροδοτώντας αντίδραση που μπορεί να φθείρει αγγεία, να επηρεάσει την ινσουλίνη και να επιβαρύνει την καρδιά.

Ποιοι οι φανατικοί των υπερεπεξεργασμένων

Η μελέτη ανέδειξε και κοινωνικές διαφορές στη σχέση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και παχυσαρκίας. Το μεγαλύτερο ποσοστό ήταν κυρίως άνδρες, άτομα με χαμηλότερο εισόδημα ή μόρφωση και όσοι έτρωγαν λιγότερα φρούτα και λαχανικά. Κατά μέσο όρο οι Καναδοί κατανάλωναν τρεις μερίδες υπερεπεξεργασμένων τροφίμων την ημέρα, με την κορυφαία ομάδα να φτάνει τις έξι. Ωστόσο, οι αρνητικές επιπτώσεις εντοπίστηκαν σε όλες τις κοινωνικές ομάδες, γεγονός που δείχνει ότι δεν πρόκειται για ζήτημα που αφορά μόνο τους οικονομικά ευάλωτους.

Τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν ξεχωρίζουν μόνο για τη ζάχαρη, το αλάτι ή τα λιπαρά τους. Περιέχουν συντηρητικά, χρωστικές, ενισχυτικά γεύσης και άλλες χημικές ουσίες που τα καθιστούν ιδιαίτερα ελκυστικά. Ο τρόπος παραγωγής και συσκευασίας, αλλά και η έντονη διαφήμιση, δημιουργούν ένα περιβάλλον που ωθεί σε υπερκατανάλωση. Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι οι επιπτώσεις τους στην υγεία δεν αποτυπώνονται πλήρως στις ετικέτες διατροφικής αξίας, καθώς πρόκειται για προϊόντα σχεδιασμένα να «εγκλωβίζουν» τον καταναλωτή.

Τι πρέπει να κάνουμε

Το συμπέρασμα είναι σαφές: όσο περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μπαίνουν στο πιάτο, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος για σοβαρά προβλήματα υγείας. Δεν είναι απαραίτητο να εξαφανιστούν εντελώς από το τραπέζι, αλλά μικρές αλλαγές – όπως η αντικατάσταση δημητριακών με βρώμη ή η επιλογή φρούτων αντί για συσκευασμένα γλυκίσματα – μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά.